LK
Vikipedi, özgür ansiklopedi
LK (Lunniy Korabl, "Ay Kondusu"), Sovyetler Birliği'nin 1960'lardaki çok gizli insanlı Ay projesinde Ay yüzeyine bir kozmonot indirmesi planlanan uzayaracı.
LK, ABD'nin Apollo tasarısında kullanılan ve iki uzayadamı taşıyan Ay Örümceği'nden küçüktü, sadece tek bir kozmonot taşıyacak kapasitedeydi. Araç Ay'a dev N1 roketiyle gönderilecek, bir Soyuz kapsülü ve ek modüllerle birlikte N1-L3 istifinin bir parçasını oluşturacaktı.
LK'nın tasarımı sırasında mühendislerin karşısına çıkan önemli sorunlardan biri, eğimli yüzeye iniş sırasında yerden sekerek devrilmesi ihtimaliydi. Bunun için Sovyet mühendisler yaratıcı bir çözüm geliştirdiler: LK, ay yüzeyine değdiği anda egzosları yukarı bakan dört küçük roket ateşlenerek aracı yere doğru bastıracak, böylece sekmesini önleyecekti. LK, bu sayede 20 dereceye kadar eğimli yüzeylere güvenle inme kabiliyetine sahipti.
Bir diğer güvenlik önlemi olarak, LK'nın inişe herhangi bir aşamada son vererek Ay yörüngesine dönebilmesi sağlanmıştı.
Aracın modellerinin denenmesi için uzay merkezine Ermeni Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nden ay yüzeyine benzer özellikler taşıdığı düşünülen volkan tüfü getirtildi. Bu malzemeyle yapılan zemin üzerinde deneyler gerçekleştirildi.
1960'larda başta Aleksey Leonov olmak üzere bir kozmonot grubu, LK aracının kullanılması için eğitimden geçirildiler. Bunun için özel olarak değiştirilmiş helikopterler kullanıldı.
1971 yılında LK, gizlice Cosmos 379, Cosmos 398 ve Cosmos 434 araçlarıyla Dünya yörüngesine gönderildi ve başarıyla test edildi. ABD'nin Uzay Yarışını kazanıp Ay'a ilk insanı göndermesinden sonra Sovyet Ay projesinin iptaliyle birlikte LK aracı da işlevini yitirdi. Uzun süre varlığı gizli tutulan LK, Perestroyka sonrasında açığa çıktı. Sağlam kalan araçlar bugün Eurodisney dahil çeşitli müzelerde sergilenmektedir.
Kaynakça
- İngilizce Vikipedi
- Encyclopedia Astronautica