Definición y significado de 1972

Wydarzenia w Polsce [edytuj]

• 1 stycznia:
  • otwarcie granicy między Polską a NRD.
  • powstanie Zespołów Filmowych: Panorama, Pryzmat, Silesia oraz X.
• 4 stycznia – odbyła się premiera filmu Trzecia część nocy.
• 5 stycznia – władze PRL uznały państwo Bangladesz.
• 6 stycznia:
  • narada w Komitecie Centralnym PZPR na temat przyspieszenia inwestycji przemysłowych. Apel do robotników o podjęcie dodatkowej pracy.
  • w Dąbrowie Górniczej aresztowano seryjnego mordercę Zdzisława Marchwickiego, zwanego „Wampirem z Zagłębia”.
• 8 stycznia – uchwałą Rady Ministrów zamrożono ceny detaliczne na artykuły żywnościowe i część przemysłowych.
• 9 stycznia – premiera 1. odcinka serialu Podróż za jeden uśmiech.
• 22 stycznia – w Łodzi otwarto Muzeum Polskiej Wojskowej Służby Zdrowia.
• 27 stycznia – premiera filmu Kazimierza Kutza pt. Perła w koronie.
• 1 lutego – powstał Teatr Studio pod dyrekcją Józefa Szajny.
• 3 lutego – zjazd ZLP w Łodzi. W obecności ministra Stanisława Wrońskiego ponownie wybrano Jarosława Iwaszkiewicza na przewodniczącego Związku (kontrkandydat: Igor Newerly.
• 15 lutego – Sąd Wojewódzki w Warszawie skazał na kary więzienia 9 oficerów MSW oskarżonych o udział w tzw. aferze „Zalew”.
• 17 lutego – ukazał się pierwszy numer „Literatury” pod redakcją Jerzego Putramenta.
• 20 lutego – premiera serialu Samochodzik i templariusze.
• 21 lutego – zapowiedź budowy pierwszej elektrowni atomowej, „najprawdopodobniej na północy kraju”. Planowany termin zakończenia budowy: 1980-82.
• 22 lutego – 17 osób zginęło w wyniku eksplozji w Zakładach Ziemniaczanych w Luboniu.
• 25 lutego – premiera filmu Agent nr 1.
• 6 marca – podpisano umowę między ZSRR a Polską, dotyczącą warunków budowy huty „Katowice”.
• 19 marca – wybory do Sejmu VI kadencji. Front Jedności Narodu jako jedyny zgłosił listę wyborczą i uzyskał 99,53% ważnych głosów.
• 21 marca – premiera filmu Brylanty pani Zuzy.
• 22 marca – milicja zlikwidowała zbudowaną kaplicę w Zbroszy Dużej. Natychmiastowa reakcja kardynała Stefana Wyszyńskiego.: „Nie przestaniemy ufać, że w Ojczyźnie przyjdą dni, gdy już takich zniewag nie będzie”.
• 28-29 marca – inauguracyjna sesja Sejmu nowej kadencji.
• 29 marca – został powołany drugi rząd Piotra Jaroszewicza.
• 7 kwietnia – premiera filmu Zaraza.
• 15 kwietnia – rozpoczęto budowę Huty Katowice.
• 1 maja – weszła w życie Karta Praw i Obowiązków Nauczyciela.
• 2 maja – wizyta 33-osobowej reprezentacji twórców i działaczy kultury u Edwarda Gierka. I sekretarzowi przekazano wyrazy uznania środowiska za „niezwykle pozytywny klimat dla wszelkiego rodzaju inicjatyw i poszukiwań twórczych”.
• 5 maja – premiera osnutego na wątkach autobiograficznych filmu Tadeusza Konwickiego Jak daleko stąd, jak blisko.
• 6 maja – Mieczysław Moczar został odwołany ze stanowiska prezesa Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Nowym prezesem został Stanisław Wroński.
• 9-12 maja – rozmowy gospodarcze między przedstawicielami Polski i Wielkiej Brytanii.
• 10-11 maja – V Plenum KC PZPR. Głównym tematem była polityka mieszkaniowa. Z przemówienia Edwarda Gierka: „Idzie o wielką sprawę – o to, aby w okresie życia jednego pokolenia zbudować drugą Polskę”.
• 15 maja – obniżka cen niektórych artykułów.
• 31 maja-1 czerwca – wizyta prezydenta USA Richarda Nixona w Warszawie.
• 3 czerwca – katastrofa kolejowa pod Bydgoszczą, w której zginęło 12 osób.
• 6 czerwca – „Hair” Marka Piwowskiego laureatem filmów krótkometrażowych w Krakowie.
• 8 czerwca – Sejm PRL powołał gen. dyw. Mieczysława Grudnia na stanowisko ministra do spraw kombatantów
• 15 czerwca – Edward Gierek spotkał się oficjalnie z Bolesławem Piaseckim i innymi przedstawicielami Stowarzyszenia „Pax”.
• 19-23 czerwca – z oficjalną wizytą przybył do Warszawy prezydent Jugosławii Josip Broz Tito.
• 26 czerwca:
  • FSO rozpoczęła produkcję modelu Syrena 105.
  • papież Paweł VI ustanowił nowe diecezje i metropolie na Ziemiach Odzyskanych.
• 28 czerwca – w wyniku negocjacji pomiędzy władzami PRL i Stolicą Apostolską papież Paweł VI wydał bullę Episcoporum Poloniae coetus, znoszącą tymczasowość polskiej administracji kościelnej na Ziemiach Odzyskanych.
• 5-8 lipca – z oficjalną wizytą przybył do Warszawy sekretarz generalny ONZ Kurt Waldheim.
• 19 lipca:
  • informacja prasowa o odkryciu bogatych złóż węgla kamiennego na Lubelszczyźnie.
  • Browary Warszawskie rozpoczęły produkcję licencyjnej Coca-Coli.
• 20 lipca – apel intelektualistów polskich w sprawie zaprzestania wojny w Wietnamie.
• 1 sierpnia – zakup licencji francuskiego autobusu „Berliet PR100”.
• 21 sierpnia – produkcję samochodu Syrena przeniesiono z Warszawy do Fabryki Samochodów Małolitrażowych (FSM) w Bielsku-Białej.
• 29 sierpnia – premiera filmu Dziewczyny do wzięcia.
• 3 września – założono Ogólnokształcące Liceum Lotnicze im. F. Żwirki i S. Wigury w Dęblinie.
• 8 września – Sąd Wojewódzki w Opolu ogłosił wyroki w sprawie braci Kowalczyków, oskarżonych o wysadzenie auli Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu.
• 14 września – nawiązanie stosunków dyplomatycznych między Polską a RFN. Ambasadorami zostali Wacław Piątkowski i Gerhard Ritzel.
• 15 września – premiera filmu Ocalenie.
• 16-17 września – po raz pierwszy w Warszawie zorganizowano święto „Trybuny Ludu”; wielki kiermasz przed Pałacem Kultury, festyny i okolicznościowe występy artystów scen polskich.
• 19-22 września – rozmowy gospodarcze między Polską a Francją, poprzedzające wizytę Edwarda Gierka w Paryżu.
• 25 września – pierwsza „Warszawska Jesień Poezji” z udziałem 50 amatorów.
• 27 września – tematem VI Plenum KC PZPR była reorganizacja władz terenowych.
• 6 października – premiera filmu Bolesław Śmiały.
• 8 października – wyrok skazujący w procesie braci Kowalczyków oskarżonych o to, że „w okresie od 1968 r. do 5 października 1971 r. w Opolu, działając w celu wrogim PRL, sporządzili ładunek i podłożyli go, by wysadzić w powietrze aulę Wyższej Szkoły Pedagogicznej”. W wyniku protestów i petycji do Sejmu, wyrok śmierci na jednego ze skazanych został zamieniony przez Radę Państwa na dożywotnie więzienie.
• 12 października – odbyła się premiera filmu Trzeba zabić tę miłość.
• 15 października – informacja o nowej strukturze organizacji kościelnej na Ziemiach Zachodnich i Północnych.
• 17 października – premiera filmu Poślizg.
• 19 października – Sejm przyjął uchwałę o perspektywicznym planie budownictwa mieszkaniowego.
• 22 października – w katedrze koszalińskiej odbył się ingres biskupa Ignacego Jeża.
• 25 października – przewodniczącym Komitetu ds. Radia i Telewizji został Maciej Szczepański. Jego poprzednik Włodzimierz Sokorski – minister kultury i sztuki w czasach stalinowskich – przeszedł na emeryturę.
• 31 października – decyzja polityczna w sprawie stabilizacji cen detalicznych na podstawowe artykuły żywnościowe.
• 16 listopada – tragiczny wypadek w kopalni „Lenin”: 7 górników zginęło.
• 17 listopada – Ministerstwo Łączności wydało rozporządzenie o wprowadzeniu od 1 stycznia 1973 roku systemu kodów pocztowych.
• 26 listopada – premiera pierwszego odcinka serialu Chłopi.
• 29 listopada – Sejm uchwalił reformę władz terenowych. Zlikwidowano 4 tys. gromad i osiedli wprowadzając na ich miejsce gminy, które istniały do 1954 r. Na czele każdej z 2 tys. gmin miał stanąć naczelnik, podlegający wyższym organom administracji państwowej.
• 2 grudnia – otwarto muzeum w dworku Wincentego Pola w Lublinie.
• 10 grudnia – premiera filmu Trzeba zabić tę miłość.
• 19 grudnia – premiera filmu Anatomia miłości.
• 16 grudnia – w Gdańsku Oliwie oddana do użytku zostaje hala Olivia.

• W Lądku-Zdroju założone zostało arboretum
• Zakończono budowę Jeziora Nyskiego.

Wydarzenia na świecie [edytuj]

• 1 stycznia – Luksemburg objął prezydencję w Radzie Unii Europejskiej.
• 5 stycznia – prezydent USA Richard Nixon ogłosił rozpoczęcie programu załogowych lotów kosmicznych, przy użyciu wahadłowców.
• 7 stycznia:
  • na zakończenie dwudniowego szczytu w San Clemente w Kalifornii prezydent Richard Nixon i premier Eisaku Sato wydali wspólne oświadczenie przewidujące zwrot Okinawy Japonii 15 maja 1972 roku.
  • w katastrofie hiszpańskiego samolotu Sud Aviation Caravelle w górach na Ibizie zginęły 104 osoby.
• 8 stycznia – Pakistan uwolnił bengalskiego przywódcę niepodległościowego Mujibura Rahmana.
• 9 stycznia – w porcie w Hongkongu spłonął brytyjski liniowiec pasażerski RMS Queen Elizabeth, od czasu sprzedaży w 1969 roku używany tam jako pływający uniwersytet.
• 11 stycznia – Pakistan Wschodni zmienił nazwę na Bangladesz.
• 12 stycznia – Sheikh Mujibur Rahman został premierem Bangladeszu.
• 13 stycznia:
  • Richard Nixon zapowiedział ewakuację wojsk USA z Wietnamu.
  • w wyniku wojskowego zamachu stanu władzę w Ghanie przejął generał Ignatius Kutu-Acheampong.
• 14 stycznia – na duński tron wstąpiła Małgorzata II.
• 17 stycznia – przyjęta została flaga Bangladeszu.
• 21 stycznia – utworzono indyjskie stany Manipur i Tripura.
• 22 stycznia – w Brukseli podpisano traktat o przystąpieniu Danii, Irlandii i Wielkiej Brytanii do Wspólnoty Europejskiej w dniu 1 stycznia 1973 roku.
• 24 stycznia – w dżungli na Guam znaleziono japońskiego żołnierza Shoichi Yokoi, ukrywającego się od czasu zajęcia wyspy przez wojska amerykańskie w 1944 roku.
• 26 stycznia – 27 osób zginęło w wyniku dokonanego przez chorwackich nacjonalistów zamachu bombowego na jugosłowiański samolot McDonnell Douglas DC-9 nad Czechosłowacją. Katastrofę cudem przeżyła stewardessa Vesna Vulović, która spadła z wysokości ponad 10 km.
• 28 stycznia – został zaprezentowany Renault 5.
• 30 stycznia:
  • tzw. krwawa niedziela; w Londonderry w Irlandii Północnej żołnierze brytyjscy z 1 Regimentu Spadochroniarzy zabili 14 uczestników marszu protestacyjnego przeciwko prawu umożliwiającemu internowanie każdego Irlandczyka podejrzanego o terroryzm.
  • Pakistan wystąpił ze Wspólnoty Narodów w związku z zamiarem uznania Bangladeszu przez rząd brytyjski.
• 31 stycznia:
  • Birendra został królem Nepalu.
  • austriacki narciarz alpejski Karl Schranz, po występie w reklamie, został wykluczony z udziału w zbliżających się Igrzyskach Olimpijskich w japońskim Sapporo.
• 2 lutego – ambasada brytyjska w Dublinie została zniszczona przez rozwścieczony tłum po wydarzeniach krwawej niedzieli w Derry.
• 3 lutego – nagły atak zimy w Iranie spowodował w dniach 3-9 lutego śmierć około 4 tys osób.
• 7 lutego – Jack Marshall został premierem Nowej Zelandii.
• 11 lutego:
  • emirat Ras al-Chajma został przyłączony do Zjednoczonych Emiratów Arabskich.
  • na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich w japońskim Sapporo skoczek narciarski Wojciech Fortuna zdobył dla Polski pierwszy złoty medal olimpijski w sportach zimowych.
• 14 lutego:
  • została wystrzelona radziecka sonda księżycowa Łuna 20.
  • Chińska Republika Ludowa i Meksyk nawiązały stosunki dyplomatyczne.
  • odkryto diament Gwiazda Sierra Leone o wadze 968,9 karata.
• 17 lutego:
  • Giulio Andreotti został premierem Włoch.
  • Izba Gmin przyjęła protokół przystąpienia Wielkiej Brytanii do EWG.
  • VW Garbus wyprzedził Forda Model T w ilości wyprodukowanych egzemplarzy.
• 21 lutego:
  • prezydent USA Richard Nixon rozpoczął wizytę w Chinach.
  • radziecka sonda Łuna 20 wylądowała na Księżycu.
• 22 lutego:
  • 7 osób zginęło w bazie spadochroniarzy w Aldershot w zamachu bombowym dokonanym przez IRA.
  • szejk Chalifa ibn Ahmad As-Sani, wiceemir i premier Kataru, odsunął swego kuzyna emira szejka Ahmada, przejmując pełnię władzy w kraju.
• 23 lutego – w Dahomeju (obecnie Benin) doszło do nieudanej próby wojskowego zamachu stanu i obalenia prezydenta Huberta Magi.
• 25 lutego – radziecka sonda Łuna 20 po pobraniu 55 gramów gruntu księżycowego powróciła na Ziemię.
• 26 lutego – w wyniku przerwania zapory na kopalnianym zbiorniku w hrabstwie Logan w amerykańskim stanie Wirginia Zachodnia zginęło 125 osób, 1121 zostało rannych, a ponad 4000 straciło dach nad głową.
• 28 lutego – zakończyła się tygodniowa wizyta Richarda Nixona w Chinach.
• 1 marca – Juan María Bordaberry został prezydentem Urugwaju.
• 2 marca:
  • NASA wystrzeliła sondę Pioneer 10. Na jej pokładzie umieszczono przekaz ludzkości do kosmicznych istot pozaziemskich, tzw. Płytkę Pioneera.
  • na Cyprze rozpoczął się kryzys kościelny, spowodowany konfliktem między zwierzchnikiem Cypryjskiego Kościoła Prawosławnego, arcybiskupem Makariosem III a metropolitami Pafos, Kition i Kirenii, którzy wypowiedzieli mu posłuszeństwo, zarzucając mu bezprawne łączenie kościelnej godności z funkcją prezydenta Cypru.
  • Michael Manley został premierem Jamajki.
• 3 marca – 16 osób zginęło w katastrofie samolotu Fairchild-Hiller w Albany w stanie Nowy Jork.
• 10 marca – marszałek Lon Nol rozwiązał parlament i przejął pełnię władzy w Kambodży.
• 15 marca – premiera filmu w reżyserii Franciska Forda Coppoli opartego na książce włoskiego pisarza Maria Puzo Ojciec chrzestny (ang. The Godfather).
• 20 marca – premiera filmu Solaris.
• 24 marca – brytyjski rząd wprowadził bezpośrednie rządy w Irlandii Północnej, zawieszając lokalny parlament.
• 10 kwietnia – odbyła się 44. ceremonia wręczenia Oscarów.
• 16 kwietnia – rozpoczęła się załogowa misja księżycowa Apollo 16.
• 18 kwietnia – w Japonii założono Roland Corporation.
• 24 kwietnia – w uroczystościach z okazji 40 rocznicy powstania Koreańskiej Armii Ludowo-Rewolucyjnej udział wzięła polska delegacja rządowa z wiceministrem obrony narodowej gen. dyw. Tadeuszem Tuczapskim.
• 27 kwietnia – zakończyła się załogowa misja księżycowa Apollo 16.
• 5 maja – 115 osób zginęło w katastrofie samolotu DC-8, lecącego z Palermo do Rzymu.
• 8 maja:
  • prezydent USA Richard Nixon ogłosił blokadę morską Północnego Wietnamu.
  • palestyńska organizacja, uznawana za terrorystyczną, o nazwie „Czarny Wrzesień” porwała w Wiedniu, należący do linii Sabena, samolot pasażerski Boeing 707, który uprowadziła na lotnisko Lod koło Tel Awiwu.
• 15 maja – USA zwróciły Japonii wyspy Riukiu.
• 17 maja – trzy tygodnie po złożeniu dymisji przez kanclerza Willy'ego Brandta Bundestag ratyfikował wynegocjowany przezeń układ PRL-RFN i analogiczny traktat zawarty z ZSRR.
• 21 maja – Pietà watykańska autorstwa Michała Anioła została uszkodzona młotkiem przez szaleńca. Przy rekonstrukcji rzeźby wzorowano się na kopii z poznańskiego kościoła Matki Boskiej Bolesnej.
• 22 maja:
  • Richard Nixon jako pierwszy amerykański prezydent przybył do Moskwy.
  • Sri Lanka została proklamowana republiką, zmieniając jednocześnie nazwę kraju (z Cejlonu).
• 24 maja – Frakcja Czerwonej Armii dokonała w Heidelbergu zamachu na kwaterę główną armii amerykańskiej w Europie. Zginęło 3 żołnierzy, 5 zostało rannych.
• 26 maja – USA i ZSRR zawarły w Moskwie układ tzw. SALT I o ograniczeniu systemów obrony przeciwrakietowej na czas nieograniczony.
• 30 maja – terroryści z Japońskiej Armii Czerwonej dokonali masakry na lotnisku pod Tel Awiwem; zginęło 26 osób, 78 zostało rannych.
• 1 czerwca – Saddam Husajn rozpoczął proces nacjonalizacji zachodnich firm paliwowych, które do tej pory miały monopol w Iraku.
• 3 czerwca – wymiana dokumentów ratyfikacyjnych układu pomiędzy PRL a RFN w Bonn.
• 6 czerwca – ukazał się album Davida Bowiego The Rise and Fall of Ziggy Stardust and the Spiders from Mars.
• 14 czerwca:
  • 86 osób zginęło w katastrofie japońskiego samolotu DC-8 pod New Delhi.
  • w Belgii rozpoczął się turniej finałowy 4. piłkarskich mistrzostw Europy.
• 15 czerwca – została aresztowana Ulrike Meinhof, przywódczyni niemieckiej terrorystycznej organizacji Frakcja Czerwonej Armii.
• 17 czerwca – afera Watergate: w Waszyngtonie aresztowano pięć osób podejrzanych o dokonanie włamania do siedziby Komitetu Wyborczego Partii Demokratycznej.
• 18 czerwca – katastrofy samolotów pasażerskich w Wielkiej Brytanii (118 zabitych) i w ZSRR (122 zabitych).
• 27 czerwca – została założona produkująca gry elektroniczne amerykańska firma Atari.
• 30 czerwca – po raz pierwszy doba została przedłużona o sekundę przestępną. W wyniku dodania sekundy przestępnej doba po raz pierwszy trwała 86.401 sekund.
• 1 lipca:
  • Holandia objęła prezydencję w Radzie Unii Europejskiej
  • prezydent Stanów Zjednoczonych Richard Nixon podpisał dekret wykonawczy (ang. executive order) powołujący do życia agencję federalną do zwalczania przestępstw dot. alkoholu, tytoniu i broni palnej, Bureau of Alcohol, Tobacco and Firearms (Biuro ds. Alkoholu, Tytoniu i Broni Palnej), która zawitała do języka codziennego, kultury i folkloru zwięźle jako „the ATF”, nawet po uzupełnieniu jej nazwy-wyliczanki w erze zamachów bombowych dodatkiem „Explosives” (Materiałów Wybuchowych”).
• 2 lipca – Indie i Pakistan podpisały porozumienie w mieście Simla wytyczające nową linię demarkacyjną w Kaszmirze.
• 6 lipca – Pierre Messmer został premierem Francji.
• 11 lipca – w Reykjavíku rozpoczął się mecz o szachowe mistrzostwo świata, między obrońcą tytułu Borysem Spasskim z ZSRR a Amerykaninem Bobbym Fischerem.
• 14 lipca:
  • założono norweski koncern naftowy Statoil.
  • ZSRR przeprowadził podziemną próbę atomową.
• 21 lipca – w wyniku wybuchu 22 bomb podłożonych w Belfaście przez IRA zginęło 9 osób, ponad 130 odniosło rany.
• 22 lipca – radziecka sonda Wenera 8 wylądowała na Wenus.
• 23 lipca – wystrzelono satelitę Landsat 1.
• 31 lipca – 9 osób zginęło, 30 zostało rannych w eksplozji trzech samochodów-pułapek w Claudy (Irlandia Północna).
• 12 sierpnia – ostatni amerykański oddział wojskowy opuszcza Wietnam. Skończyło się militarne zaangażowanie USA w wojnę wietnamską.
• 14 sierpnia – w katastrofie Iła-62 pod Berlinem Wschodnim zginęło 156 osób.
• 16 sierpnia:
  • marokańskie myśliwce nieskutecznie usiłowały zestrzelić samolot wracającego z Francji króla Hassana II. Następnego dnia minister obrony gen. Mohammed Oufkir, stojący na czele spisku mającego wprowadzić w kraju rządy republikańskie, popełnił samobójstwo.
  • została przyjęta flaga Luksemburga.
• 22 sierpnia – z powodu prowadzenia rasistowskiej polityki Rodezja (ob. Zimbabwe) została wykluczona przez MKOl z udziału w Igrzyskach Olimpijskich w Monachium.
• 25 sierpnia – w Grecji wykonano ostatni wyrok śmierci za morderstwo.
• 26 sierpnia:
  • otwarcie XX Letnich Igrzysk Olimpijskich w Monachium.
  • w Bratysławie otwarto Nowy Most nad Dunajem.
• 27 sierpnia – powstał HRT2 – drugi telewizyjny program w Chorwacji.
• 31 sierpnia – w katastrofie Iła-18 pod Magnitogorskiem zginęło 101 osób.
• 1 września – w Reykjavíku zakończył się szachowy „mecz stulecia” o mistrzostwo świata, w którym Amerykanin Bobby Fischer pokonał Borysa Spasskiego z ZSRR.
• 5 września – palestyńska organizacja uznawana za terrorystyczną o nazwie „Czarny Wrzesień” wzięła 11 sportowców izraelskich jako zakładników podczas Igrzysk Olimpijskich w Monachium – od tego właśnie wydarzenia zaobserwować można tworzenie przez takie państwa jak Izrael, Wielka Brytania czy Stany Zjednoczone, specjalnych jednostek do zwalczania terroryzmu.
• 9 września – na igrzyskach w Monachium Władysław Komar zdobył złoty medal w pchnięciu kulą.
• 10 września – reprezentacja Polski w piłce nożnej pod wodzą Kazimierza Górskiego zdobyła złoty medal na igrzyskach olimpijskich w Monachium.
• 11 września – zakończyły się XX Letnie Igrzyska Olimpijskie w Monachium.
• 17 września – w USA wyemitowano pierwszy odcinek serialu M*A*S*H.
• 19 września – izraelski dyplomata Ami Sachori zginął w ambasadzie w Londynie w wyniku wybuchu bomby umieszczonej w liście.
• 20 września – Bundestag został rozwiązany po porażce kanclerza Willy’ego Brandta w głosowaniu nad wotum zaufania.
• 21 września – prezydent Filipin Ferdinand Marcos wprowadził w kraju stan wojenny, który obowiązywał przez 9 lat.
• 25 września – Norwegowie w referendum wypowiedzieli się przeciwko przystąpieniu do Wspólnoty Europejskiej.
• 29 września – Japonia nawiązała stosunki dyplomatyczne z Chińską Republiką Ludową.
• 30 września – w Szwecji otwarto Most Olandzki.
• 2 października:
  • Duńczycy opowiedzieli się w referendum za przystąpieniem do Wspólnot Europejskich.
  • 109 osób zginęło w katastrofie Iła-18 pod Soczi.
• 3 października – wszedł w życie amerykańsko-radziecki traktat ABM, o ograniczeniu systemów antybalistycznych.
• 5 października – Francja: Jean-Marie Le Pen założył Front Narodowy.
• 6 października – w pożarze pociągu w meksykańskim Saltillo zginęło 208 osób.
• 10 października – Papua-Nowa Gwinea została członkiem ONZ.
• 11 października:
  • Chiny i RFN nawiązały stosunki dyplomatyczne.
  • Gabriel Ramanantsoa został prezydentem Madagaskaru.
• 13 października:
  • w katastrofie Iła-62 w miejscowości Krasnaja Polana na południu Rosji zginęły 174 osoby.
  • w Andach rozbił się samolot, którym do Chile leciała urugwajska drużyna rugby. Z 45 osób na pokładzie przeżyło 16.
• 16 października – w Japonii utworzono Park Narodowy Ogasawara.
• 17 października – Lars Korvald został premierem Norwegii.
• 24 października – na podstawie odpowiedniej Rezolucji Narodów Zjednoczonych dzień 24 października po raz pierwszy obchodzony był jako Światowy Dzień Informacji.
• 26 października – major Mathieu Kérékou przeprowadził zamach stanu w Beninie, w wyniku którego został prezydentem.
• 28 października – odbył się pierwszy lot Airbusa A300.
• 7 listopada – Richard Nixon wygrał wybory prezydenckie w USA.
• 10 listopada – w Japonii utworzono Park Narodowy Ashizuri-Uwakai.
• 14 listopada – najstarszy indeks nowojorskiej giełdy, Dow Jones Industrial Average, po raz pierwszy przekroczył poziom 1000 punktów.
• 19 listopada – w RFN koalicja SPD-FDP wygrała wybory do Bundestagu.
• 22 listopada:
  • prezydent Richard Nixon ogłosił zniesienie 22-letniego zakazu podróży do Chin.
  • wojna wietnamska: północnowietnamska armia zestrzeliła pierwszy amerykański bombowiec B-52.
• 23 listopada:
  • nieudana próba wystrzelenia radzieckiej rakiety N1 ze sztucznym satelitą Księżyca.
  • w Paryżu została sporządzona Konwencja o ochronie światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego.
• 26 listopada – premiera samochodu sportowego Fiat X1/9.
• 28 listopada – w katastrofie japońskiego samolotu Douglas DC-8 pod Moskwą zginęły 62 osoby.
• 29 listopada – powstała konsola do gier elektronicznych Pong.
• 30 listopada – Paweł VI opublikował konstytucję apostolską Sacram Unctionem Infirmorum o namaszczeniu chorych.
• 1 grudnia – Australijka Belinda Green zdobyła w Londynie tytuł Miss World 1972.
• 3 grudnia – 155 osób zginęło na Wyspach Kanaryjskich w katastrofie samolotu Convair hiszpańskich linii Spantax.
• 4 grudnia – w wyniku zamachu stanu władzę w Hondurasie przejął generał Oswaldo López Arellano.
• 5 grudnia – Gough Whitlam został premierem Australii.
• 7 grudnia:
  • start Apollo 17, ostatniego z tej serii amerykańskich lotów na Księżyc.
  • żona prezydenta Filipin Ferdinanda Marcosa, Imelda, została pchnięta nożem w czasie transmitowanych przez telewizję uroczystości państwowych. Zamachowca zastrzelono.
• 8 grudnia – Norman Kirk został premierem Nowej Zelandii.
• 11 grudnia – NASA: misja Apollo 17 wylądowała na Księżycu.
• 13 grudnia – premiery filmów: Tragedia "Posejdona" i Ucieczka gangstera.
• 14 grudnia – w trakcie misji Apollo 17 Harrison Schmitt i Eugene Cernan jako ostatni do tej pory ludzie stąpali po powierzchni Księżyca.
• 19 grudnia – zakończyła się szósta i ostatnia załogowa misja księżycowa Apollo 17.
• 20 grudnia – polski drobnicowiec MS Józef Conrad został uszkodzony w czasie amerykańskiego bombardowania portu Hajfong w Wietnamie Północnym; zginęło 4 marynarzy, a 3 zostało rannych.
• 21 grudnia:
  • podpisano układ NRD-RFN o normalizacji wzajemnych stosunków.
  • Australia i Chiny nawiązały stosunki dyplomatyczne.
• 23 grudnia:
  • trzęsienie ziemi w Nikaragui zniszczyło stolicę Managuę i spowodowało śmierć 10 000 ludzi.
  • po 73 dniach od katastrofy lotu Fuerza Aérea Uruguaya 571 w Andach uratowano ostatnich spośród 16 ocalałych rozbitków.
  • w katastrofie samolotu Fokker F28 w Skaugum (Norwegia) zginęło 40 osób.
• 27 grudnia – weszła w życie nowa konstytucja Korei Północnej.
• 28 grudnia:
  • Kim Ir Sen objął nowo utworzone stanowisko prezydenta Korei Północnej. Nowym premierem został Kim Il.
  • czterech islamskich terrorystów wtargnęło do ambasady izraelskiej w Bangkoku i wzięło jako zakładników 6 pracowników. Po 19 godzinach zakładnicy zostali zwolnieni.
  • w Independence w stanie Missouri został pochowany 33. prezydent USA Harry S. Truman.
• 29 grudnia:
  • podpisano Konwencję londyńską o zapobieganiu zanieczyszczaniu mórz.
  • 101 osób zginęło, a 75 zostało rannych w katastrofie samolotu Lockheed L-1011 TriStar należącego do Eastern Airlines na bagnach Everglades w stanie Floryda.

Wydarzenia sportowe [edytuj]

• 3 lutego – w japońskim Sapporo rozpoczęły się XI Zimowe Igrzyska Olimpijskie.
• 11 lutego – Wojciech Fortuna zdobył pierwszy złoty medal dla Polski na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich w Sapporo (Japonia).
• 13 lutego – w japońskim Sapporo zakończyły się XI Zimowe Igrzyska Olimpijskie.
• 26 marca – Szwajcar Walter Steiner został pierwszym mistrzem świata w lotach narciarskich na Velikance w Planicy (SFRJ).
• 15 czerwca – w Poczdamie, Niemka Annelie Ehrhardt ustanowiła rekord świata w biegu na 100 m ppł. (12,5 s.)
• 28 czerwca – Tadeusz Kulczycki ustanowił rekord Polski w biegu na 400 m ppł. wynikiem 49,8 s.
• 4 lipca – w Oslo, Tadeusz Kupczyk ustanowił rekord Polski w biegu na 800 m wynikiem 1.46,3 s.
• 9-22 lipca – w mistrzostwach świata w szybownictwie w klasie standard złoty medal zdobył Jan Wróblewski.
• 9 sierpnia w Warszawie:
  • Danuta Piecyk ustanowiła rekord Polski w biegu na 400 m wynikiem 52,3 s.
  • Elżbieta Skowrońska ustanowiła rekord Polski w biegu na 800 m wynikiem 2.01,8 s.
• 10 sierpnia – Bronisław Malinowski ustanowił rekord Polski w biegu na 3000 m przeszk. wynikiem 8.22,2 s.
• 17 sierpnia – Leszek Wodzyński ustanowił rekord Polski w biegu na 110 m ppł. wynikiem 13,4 s.
• 28 sierpnia – amerykański pływak Mark Spitz wywalczył pierwszy z serii siedmiu złotych medali olimpijskich zdobytych przezeń w Monachium.
• 31 sierpnia – Zenon Nowosz ustanowił rekord Polski w biegu na 100 m wynikiem 10,36 s.
• 1 września – na igrzyskach w Monachium Józef Zapędzki obronił tytuł mistrza olimpijskiego w konkurencji pistoletu szybkostrzelnego.
• 2 września – John Akii-Bua ustanowił rekord świata w biegu na 400 m ppł. wynikiem 47,82 s.
• 7 września:
  • Danuta Straszyńska ustanowiła rekord Polski w biegu na 100 m ppł. wynikiem 12,91 s.
  • Leszek Wodzyński ustanowił rekord Polski w biegu na 110 m ppł. wynikiem 13,72 s.
• 10 września – polscy piłkarze dowodzeni przez Kazimierza Górskiego zdobyli złoty medal na XX Igrzyskach Olimpijskich w Monachium.
• 14 września – Anders Gärderud ustanowił rekord świata w biegu na 3000 m przeszk. (8.20,8 s.)
• 20 września – Emiel Puttemans ustanowił rekord świata w biegu na 5000 m wynikiem 13.13,0 s.
• 8 października – Krystyna Hryniewicka-Kacperczyk ustanowiła rekord Polski w biegu na 400 m ppł. (1.01,3 s.)
• na Zalewie Zegrzyńskim rozegrano pierwsze w Europie Mistrzostwa Świata w klasie DN.

Urodzili się [edytuj]

• 8 stycznia – Giuseppe Favalli, włoski piłkarz
• 13 stycznia – Miroslav Žamboch, czeski pisarz fantasy i science fiction
• 27 stycznia – Mirjam Ott, szwajcarska curlerka, srebrna medalistka ZIO 2006 i 2002
• 2 lutego – Dana International, izraelska piosenkarka pop, zwyciężczyni Eurowizji 1998.
• 10 lutego – Lorena Rojas, meksykańska aktorka i piosenkarka
• 11 lutego – Craig Jones, amerykański muzyk, klawiszowiec i gitarzysta zespołu Slipknot
• 17 lutego – Billie Joe Armstrong, amerykański muzyk, wokalista i gitarzysta zespołu Green Day
• 18 lutego – Wojciech Powaga, gitarzysta zespołu Myslovitz
• 24 lutego – Jan Wieczorkowski, polski aktor
• 6 marca – Shaquille O'Neal, amerykański koszykarz
• 20 marca – Jarosław Stolarczyk, polski polityk
• 21 marca – Piotr Adamczyk, polski aktor
• 22 marca
  • Elvis Stojko, kanadyjski łyżwiarz figurowy
  • Anette Wilhelm, szwedzka curlerka
• 23 marca – Joe Calzaghe, walijski bokser
• 31 marca
  • Alejandro Amenábar, hiszpański reżyser filmowy
  • Facundo Arana, argentyński aktor telewizyjny
• 3 kwietnia – Leigh-Allyn Baker, amerykańska aktorka
• 8 kwietnia – Piotr Świerczewski, polski piłkarz
• 11 kwietnia – Jarosław Kukowski, polski malarz
• 14 kwietnia
  • Paul Denyer, australijski seryjny morderca
  • Åsa Eriksson, szwedzka curlerka
  • Wojciech Kowalczyk, polski piłkarz
• 19 kwietnia – Rivaldo, brazylijski piłkarz
• 20 kwietnia
  • Željko Joksimović, serbski kompozytor, prowadzący Eurowizji 2008.
  • Carmen Electra, aktorka amerykańska
• 2 maja – Norbert Dudziuk, polski wokalista
• 4 maja – Mike Dirnt, amerykański muzyk, basista zespołu Green Day
• 6 maja – Artur Rojek, wokalista i gitarzysta zespołu Myslovitz
• 9 maja – Cezary Zybała-Strzelecki, polski muzyk rockowy
• 10 maja – Radosław Majdan, polski piłkarz, bramkarz Wisły Kraków
• 11 maja – Jan Ołdakowski, polski polityk, dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego
• 12 maja – Yadhira Carrillo, meksykańska aktorka występująca w telenowelach
• 15 maja – Agnieszka Warchulska, polska aktorka
• 21 maja – Notorious B.I.G., amerykański raper (zm. 1997)
• 22 maja – Wojciech Błach, polski aktor
• 23 maja – Rubens Barrichello, brazylijski kierowca Formuły 1
• 30 maja – Marzena Okła-Drewnowicz, polska polityk
• 6 czerwca – Noriaki Kasai, japoński skoczek narciarski
• 9 czerwca – Wes Scantlin, amerykański muzyk, Wokalista i gitarzysta zespołu Puddle Of Mudd
• 17 czerwca – Michał Żebrowski, polski aktor
• 19 czerwca – Poppy Montgomery, australijska aktorka
• 23 czerwca – Zinedine Zidane, piłkarz francuski
• 25 czerwca – Mike Kroeger, basista grupy Nickelback
• 26 czerwca – Garou, kanadyjski piosenkarz
• 7 lipca – Mariusz Drężek, polski aktor
• 15 lipca – Henryk Bałuszyński, polski piłkarz, reprezentant Polski
• 16 lipca – Maciej Durczak, polski menedżer muzyczny, producent
• 18 lipca – Slim Khezri, niemiecki aktor filmowy
• 29 lipca – Sérgio Sousa Pinto, portugalski polityk
• 2 sierpnia – Justyna Steczkowska, polska piosenkarka
• 6 sierpnia – Geri Halliwell, angielska wokalistka
• 8 sierpnia – Lüpüs Thünder – amerykański gitarzysta zespołu „Bloodhound Gang”
• 9 sierpnia – Juanes, kolumbijski piosenkarz
• 12 sierpnia – Wojciech Wilk, polski polityk
• 14 sierpnia – Rastislav Tureček, słowacki kolarz, złoty medalista LIP 2004
• 15 sierpnia – Ben Affleck, amerykański aktor i scenarzysta
• 27 sierpnia – Marek Gałęzowski, polski historyk i publicysta
• 30 sierpnia – Cameron Diaz, amerykańska aktorka
• 3 września – Maja Ostaszewska, polska aktorka
• 5 września – Jacek Borusiński, polski komik, członek kabaretu Mumio
• 9 września – Michał Wiśniewski, polski muzyk, lider zespołu Ich Troje
• 19 września – Agnieszka Wielgosz, polska aktorka
• 21 września – David Silveria, były perkusista amerykańskiego zespołu KoЯn
• 27 września – Gwyneth Paltrow, amerykańska aktorka, reżyser i scenarzystka filmowa.
• 28 września
  • Katarzyna Bujakiewicz, polska aktorka
  • Werner Schlager, austriacki tenisista stołowy
• 30 września – Ireneusz Raś, polski polityk
• 5 października – Grant Hill, amerykański koszykarz
• 7 października – Sidney Polak, polski perkusista zespołu T.Love, kompozytor, autor tekstów piosenek
• 9 października – Elżbieta Cherezińska, polska pisarka, teatrolog
• 11 października – Isis Gee, polsko-amerykańska piosenkarka pop
• 16 października – Tomasz Hajto, polski piłkarz
• 17 października – Eminem, amerykański wykonawca rapowy
• 4 listopada – Luís Figo, portugalski piłkarz
• 9 listopada
  • Wojciech Kuderski, polski muzyk, perkusista zespołu Myslovitz
  • Augusto Jiminez Perez, amerykański curler
• 14 listopada – Edyta Górniak, polska piosenkarka
• 29 listopada – Andreas Goldberger, austriacki skoczek narciarski
• 1 grudnia – Norbert Wójtowicz, polski historyk, teolog, publicysta
• 4 grudnia – Robert Żołędziewski, polski aktor
  • 4 grudnia – Sebastian Karpiniuk, polski polityk, prawnik (zm. 2010)
• 7 grudnia – Adam Kwiatkowski, polski polityk
• 9 grudnia – Tré Cool, amerykański muzyk, perkusista zespołu Green Day
• 10 grudnia – Brian Molko, amerykańsko-brytyjski muzyk, wokalista i gitarzysta Placebo
• 12 grudnia – Krzysztof Zaremba, polski polityk
• 19 grudnia – Alyssa Milano,amerykańska aktorka
• 22 grudnia – Vanessa Paradis, francuska aktorka i kompozytorka
• 23 grudnia – Masashi Ishii, japoński kolarz, złoty medalista LIP 2008
• 31 grudnia – Joey McIntyre, amerykański piosenkarz i aktor
• Rui Tavares, portugalski pisarz, polityk
• Matthew Cusick, amerykański model i osobisty trener

Zmarli [edytuj]

• 14 stycznia – Fryderyk IX Glücksburg, król Danii (ur. 1899)
• 5 lutego – Marianne Moore, amerykańska poetka (ur. 1887)
• 11 lutego – Marian Hemar, polski poeta i satyryk (ur. 1901)
• 25 lutego – Hugo Steinhaus, polski matematyk (ur. 1887)
• 8 marca – Erich von dem Bach-Zelewski, niemiecki generał, dowódca SS i policji na okupowanych terenach ZSRR i niemieckich oddziałów tłumiących powstanie warszawskie (ur. 1899)
• 9 marca – Józef Maliszewski, polski aktor (ur. 1892)
• 17 marca – Adolphe Bousquet, francuski rugbysta, medalista olimpijski (ur. 1899)
• 27 marca – Maurits Cornelis Escher, holenderski malarz, grafik (ur. 1898)
• 12 kwietnia – C.W. Ceram, niemiecki pisarz, dziennikarz (ur. 1915)
• 25 kwietnia – Stanisław Rzecki. rzeżbiarz, malarz, grafik i scenograf (ur.1888)
• 2 maja – John Edgar Hoover, amerykański prawnik, dyrektor FBI (ur. 1895)
• 11 maja – Emile Victor Rieu, angielski literaturoznawca i tłumacz, ur. 1887
• 18 maja – Borys Ananjew, rosyjski psycholog i pedagog (zm. 1907)
• 24 maja:
  • Michał Choromański, polski pisarz i dramaturg (ur. 1904)
  • Harald Hagen, norweski żeglarz, medalista olimpijski (ur. 1902)
• 28 maja – Józef Gielniak – polski grafik (ur. 1932)
• 30 maja – Watchman Nee, chiński kaznodzieja chrześcijański (ur. 1903)
• 7 lipca – Marcel-Frédéric Lubin-Lebrère, francuski rugbysta, medalista olimpijski (ur. 1891)
• 18 lipca – Milton la Salle Humason, amerykański astronom, odkrywca oddalania się galaktyk, co stało się podstawą sformułowania prawa Hubble’a
• 28 lipca – Mieczysława Ćwiklińska, polska aktorka (ur. 1879)
• 11 sierpnia – Charles Mehan, amerykański sportowiec, medalista olimpijski (ur. 1896)
• 14 sierpnia – Adam Niedoba, polski nauczyciel, działacz społeczny i kulturalny związany z Wisłą i Śląskiem Cieszyńskim (ur. 1906)
• 25 sierpnia – Magnus Konow, norweski przedsiębiorca i żeglarz, medalista olimpijski (ur. 1887)
• 1 listopada – Ezra Pound, poeta amerykański (ur.1885)
• 6 listopada – Walery Goetel, polski geolog, ekolog i paleontolog, profesor, działacz społeczny (ur. 1889)
• 23 listopada – Czesław Momatiuk, polski taternik i alpinista, górski fotograf i publicysta (ur. 1936)
• 7 grudnia – José María Hernández Garnica, hiszpański duchowny katolicki, Sługa Boży (ur. 1913)
• 9 grudnia – Nordahl Wallem, norweski żeglarz, medalista olimpijski (ur. 1902)
• 12 grudnia – Rasmus Birkeland, norweski żeglarz, medalista olimpijski (ur. 1888)
• 13 grudnia – Jan Cybis, malarz i pedagog (ur.1897)
• 26 grudnia – Harry S. Truman, polityk amerykański, prezydent USA (ur. 1884)

Zdarzenia astronomiczne [edytuj]

• 30 stycznia – całkowite zaćmienie Księżyca
• 10 lipca – całkowite zaćmienie Słońca

Nagrody Nobla [edytuj]

• z fizyki – John Bardeen, Leon Cooper, John Schrieffer
• z chemii – Christian B. Anfinsen, Stanford Moore, William H. Stein
• z medycyny – Gerald Edelman, Rodney Porter
• z literatury – Heinrich Böll
• nagroda pokojowa – nagrody nie przyznano
• z ekonomii – John Hicks, Kenneth Arrow

Zobacz też [edytuj]

• Granice wzrostu
• Glam rock
• 45. ceremonia wręczenia Oscarów
• Olimpiada szachowa 1972
• 1972 w filmie
• 1972 w muzyce
• 1972 w literaturze
• 1972 w informatyce

Święta ruchome [edytuj]

• Tłusty czwartek: 10 lutego
• Ostatki: 15 lutego
• Popielec: 16 lutego
• Niedziela Palmowa: 26 marca
• Wielki Czwartek: 30 marca
• Wielki Piątek: 31 marca
• Wielka Sobota: 1 kwietnia
• Wielkanoc: 2 kwietnia
• Poniedziałek wielkanocny: 3 kwietnia
• Wniebowstąpienie Pańskie: 11 maja
• Zesłanie Ducha Świętego: 21 maja
• Boże Ciało: 1 czerwca

Dane statystyczne [edytuj]

• źródło danych: Bank Światowy:
  • Ludność świata: 3,844,812,775
  • Tempo wzrostu liczby ludności: 2,02% na rok
  • Długość życia: 60,8 lat
  • Wskaźnik płodności: 4,68 urodzeń na kobietę
  • Współczynnik umieralności poniżej 5 roku życia: 134,57
  • Zużycie energii na mieszkańca: 1371,34 kg

  W Wikimedia Commons znajdują się multimedia związane z tematem:
1972