Definición y significado de Bioscoop

  Een bioscoop in Victoria, Australië.

Een bioscoop is een publieke uitgaansgelegenheid die speciaal is gemaakt voor het bekijken van films. Het aantal bezoekers dat in een bioscoop naar de film kan, hangt af van het aantal zalen in de bioscoop en het aantal zitplaatsen per zaal. In de grote steden hebben de nieuwe bioscopen bijna altijd een groot aantal zalen. Oudere bioscopen hadden nog een klein aantal zalen, zeg drie of minder, zodat er minder films tegelijk kon worden vertoond. Bij de moderne bioscopen wordt een verschil gemaakt tussen een cityplex (tot 7 zalen), een multiplex (tot 14 zalen) en een megaplex (14 of meer zalen). De verschillende zalen in een bioscoop hebben meestal een verschillend aantal zitplaatsen.

Het woord bioscoop komt uit het Grieks, van de woorden βιος, bios (dat leven betekent) en σκοπειν, skopein (dat kijken betekent).

Nederland heeft 137 reguliere bioscopen (2008) en ongeveer 60 seksbioscopen^[1].

  Ontwerp en inrichting

  Cinema Odeon in Florence.

Een bioscoop is qua inrichting te vergelijken met een theater, en bestaat over het algemeen uit een zaal met rijen stoelen en een foyer met daaraan grenzende kassa's, eet- en drinkfaciliteiten en toiletten. Meestal bevinden zich nabij de bioscoop ook andere uitgaansgelegenheden, zoals een café of restaurant. Er zijn theaters die in een bioscoop kunnen transformeren door er een scherm naar beneden te laten waarop een projector wordt gericht; dit kan een permanente situatie zijn, maar ook een tijdelijke, bijvoorbeeld als films worden vertoond met een vergelijkbaar publiek als normaal gesproken het theater bezoekt. Traditionele bioscoopzalen beschikken vaak over een balkon, een hoger gelegen verdieping, en zogenaamde "loges" aan de zijwanden, waar de zitplaatsen meestal groter, zachter en comfortabeler zijn en een hogere toegangsprijs voor moet worden betaald.

De modernere bioscoopzalen worden ingericht volgens een patroon waarbij iedere rij hoger ligt dan de voorgaande rij, om op die manier alle bezoekers vrij zicht te geven op het filmdoek. In zalen waar de stoelen op dezelfde hoogte zijn geplaatst is het scherm soms hoger geplaatst, maar dit geeft verticaal een ongunstige kijkhoek voor wie vooraan zit. Soms verspringen de rijen, waardoor de bezoekers tussen de hoofden van de mensen voor hen door kan kijken.

Omdat de ruimte tussen de rijen vaak beperkt is, worden deze meestal op enkele plaatsen doorbroken door trappen/paden om de toegankelijkheid van de zitplaatsen te vergroten. In oudere bioscopen werden trappen gemarkeerd met lichten die in de stoelen waren verwerkt, tegenwoordig zitten op de trap zelf vaak lampjes of lichtgevende markeringen.

  Prijzen en toegang

  Kaartverkoop van de Laemmle's Monica 4 bioscoop in Santa Monica, Californië.

Bezoekers moeten in de meeste gevallen een kaartje kopen dat hen toegang geeft tot de bioscoop. Afhankelijk van de bioscoop, mogen bezoekers hun plaats zelf uitzoeken, of wordt op het toegangsbewijs aangeven welke stoel de bezoeker gedurende de film tot zijn beschikking heeft. In het laatste geval heeft de bioscoop vaak ouvreuses en plaatsaanwijzers in dienst, medewerkers die de bioscoopbezoekers hun plaats wijzen. Tevens kan aan de kassa op een computerscherm worden afgelezen welke plaatsen al bezet zijn, zodat precies vastgesteld kan worden welke plaatsen nog vrij zijn.

De toegangsprijs is over het algemeen lager tijdens daluren en hoger tijdens piekuren, meestal 's avonds, in het weekend of tijdens filmpremières. Op sommige rustige dagen worden de filmprijzen permanent laag gehouden, bijvoorbeeld op doordeweekse dagen als maandag en dinsdag. Daarnaast doen bijna alle bioscopen aan prijsdiscriminatie, waarbij kinderen, studenten en 65-plussers minder hoeven te betalen.

De meest gehanteerde prijs van een bioscoopkaartje in 2011 is rond de € 9,--. Vaak moet voor films die langer duren dan 2,5 uur extra geld betaald worden.

  Leeftijd

In Nederland worden alle films beoordeeld aan de hand van de Kijkwijzer, die onder meer aangeeft of de film geschikt is voor een bepaalde leeftijd. De films krijgen een kijkwijzerleeftijd van AL (Alle Leeftijden), 6, 12 of 16. Sinds 2 maart 2009 is ook het leeftijdsadvies 9 daaraan toegevoegd.^[2] Er geldt een wettelijk verbod voor bioscoopexploitanten om jongeren onder de 16 toe te laten bij een film in de kijkwijzercategorie 16 jaar, zoals vermeld in artikel 240a van het Wetboek van Strafrecht.^[3] Daarom wordt in twijfelgevallen naar de identiteitskaart gevraagd.

  Bioscoopprogramma

In Nederland loopt het wekelijkse bioscoopprogramma van donderdag t/m woensdag. De meeste films gaan dan ook op een donderdag in première, soms echter op een woensdag. Ook zijn er soms voorpremières, met name zaterdagnacht. Verder zijn er, zonder aankondiging welke film wordt gedraaid, de sneakpreviews. Ook is er soms een "Ladies Night" op woensdag met een voorpremière.

Het bioscoopprogramma wordt vaak in de nacht van maandag op dinsdag voor de nieuwe filmweek op internet bekendgemaakt (niet eerder omdat het van het aantal bezoekers afhangt of een film geprolongeerd wordt). Er zijn algemene sites ^[4], en bioscoopketens en losse bioscopen hebben een eigen website waarop zij naast het huidige programma ook overige informatie publiceren en bekendmaken welke films in de komende periode worden verwacht. Cineville heeft een gemeenschappelijke site, maar de deelnemende bioscopen hebben ook ieder hun eigen site.

Er zijn ook folders met het programma, voor alle bioscopen in één of twee steden (van I-con Media voor Amsterdam, Den Haag + Utrecht, en Rotterdam + Utrecht^[5]; daarnaast als onderdeel van een algemenere uitagenda, zoals de Uitloper. Ook is er een folder voor alle Pathé-bioscopen in Den Haag + Delft, en soms van één bioscoop. Programmafolders zijn vaak pas op donderdag, maar soms al op woensdag, te verkrijgen bij de bioscopen. Publicatie in kranten is voor een groot deel afgeschaft.

De informatie in de filmladders van I-con Media hebben een standaardopmaak, met vermelding van "voorpremière", "première", "2e week", 3e week", enz., maar zelfs binnen één filmladder en voor dezelfde film kan per bioscoopbedrijf de aanvullende informatie verschillen. Zo staat de lengte van de film soms wel en soms niet vermeld. Voor Den Haag vullen de folders van I-con Media en Pathé elkaar aan: I-con Media geeft aan hoe lang de film al draait, Pathé geeft de lengte en een beschrijving.

  Bioscopen in Nederland

De grootste bioscoopketens in Nederland zijn Pathé, JT Bioscopen, Wolff Cinema Groep en Utopia/Utopolis. De grootste bioscoopketen in België is Kinepolis.

Het grootste scherm in Nederland heeft zaal 1 van Pathé Schouwburgplein in Rotterdam: 10 × 23,5 meter, groter nog dan dat van de IMAX-zaal van Pathé Arena (164 m²). De drive-in bioscoop in Landgraaf (1979 - 2001) had een nog groter scherm: 12 × 28 meter.

In een servicebioscoop komt een medewerker tijdens de film aan de stoel om een bestelling op te nemen en de consumpties te brengen.

  Nederlandse Vereniging van Bioscoopexploitanten (NVB)

De Nederlandse Vereniging van Bioscoopexploitanten (NVB) is de brancheorganisatie waar vrijwel alle bioscoop- en filmtheaterexploitanten in Nederland lid van zijn. De NVB en de Nederlandse Vereniging van Filmdistributeurs (NVF) vormen samen de Nederlandse Federatie voor de Cinematografie.^[6]

Voorwaarden voor lidmaatschap zijn onder meer:

• beschikken over een 35mm filmprojector en/of een digitale projector met een vermogen van minimaal 2K (2048×1080 pixels).
• beschikken over een vaste vertoningsruimte (met vaste projectie opstelling / projectiescherm, aparte projectiecabine en vast stoelenplan)
• minimaal één keer per week een film vertonen
• accepteren en verkopen van de Nationale Bioscoopbon (een cadeaubon voor films)
• meedoen aan acties zoals de jaarlijkse 2-voor-1 actie in samenwerking met Albert Heijn (twee personen naar de film voor de prijs van één na besteding van een bedrag bij deze supermarktketen)

  Digitalisering

Naar verwachting zullen midden 2012 alle filmtheaters en bioscopen digitaal kunnen vertonen en filmdistributeurs digitaal films aanleveren. Cinema Digitaal is de landelijke, door de overheid gesteunde organisatie die de regie voert, in samenwerking met Arts Alliance Media. Distributeurs, die de kosten besparen van de productie en het transport van fysieke kopieën, betalen gedurende een aantal jaren een virtual print fee (VPF) per digitale premièrekopie die ze uitbrengen. Dit geld draagt bij aan de financiering van de apparatuur in de bioscopen. Pathé, Euroscoop and Utopolis nemen niet deel aan Cinema Digitaal, en volgen met hun moederbedrijf een eigen traject.^[7][8]

  Seksbioscoop

Door de opkomst van de televisie, de video en de dvd zijn in Nederland en België aparte seksbioscopen een verschijnsel, dat in de marge is geraakt.

  Live presentatie

Soms is er na een film een "meet and greet" (ook wel Q&A, questions and answers, genoemd) met makers van de film, bijvoorbeeld de regisseur, de scenarioschrijver en enkele acteurs. Het publiek kan dan vragen stellen.

Soms bestaat een voorstelling uit een live presentatie van filmpjes, zoals maandelijks Werkman en Rijven in filmtheater Kriterion.

Soms wordt een reguliere bioscoopfilm live van commentaar voorzien door de regisseur, zoals maandelijks bij Extra Live in Het Ketelhuis, gepresenteerd door Isolde Hallensleben.

  Live uitzending

Soms wordt er in een bioscoop (meestal een aantal bioscopen tegelijk) een live uitzending weergegeven van bijvoorbeeld een opera-uitvoering of een concert elders. De toegangsprijzen zijn vaak hoger dan bij andere films.

Soms is er een soort videoconferentie in die zin dat de communicatie naar de bioscoop toe high-definition video is en in de andere richting audio; er is dan een combinatie van live uitzending (live in de zin van op het moment zelf) en live presentatie (live in de zin van in de zaal aanwezig). Zo was er in 2009 een evenement in Rotterdam en in 2010 een in Amsterdam, met een high-definition videolink tussen een bioscoopzaal en een operatiekamer. Hierbij was er communicatie in twee richtingen, de presentator in de bioscoopzaal praatte ook met de chirurg in de operatiekamer, en met cameramensen en regie, hetgeen het live-aspect meer inhoud geeft.

  Zie ook

• Filmtheaters in Amsterdam
• Kinepolis
• D-Box bewegingssimulatie

  Externe links

• Cinema Context Film en bioscoop in Nederland vanaf 1896
• Bioscopen in Nederland: [3], [4] (PDF)

Zie de categorie Cinemas van Wikimedia Commons voor meer mediabestanden.