Publicitad D▼
⇨ definición de GroenLinks (Wikipedia)
Publicidad ▼
⇨ Eerste Kamerverkiezingen 2003/Kandidatenlijst/GroenLinks • Eerste Kamerverkiezingen 2007/Kandidatenlijst/GroenLinks • Europese Parlementsverkiezingen 1999/Kandidatenlijst/GroenLinks • Europese Parlementsverkiezingen 2004/Kandidatenlijst/GroenLinks • Europese Parlementsverkiezingen 2009/Kandidatenlijst/GroenLinks • GroenLinks Magazine • GroenLinks lijsttrekkersreferendum 1993 • GroenLinks lijsttrekkersreferendum, 1993 • GroenLinks lijsttrekkersreferendum, 1994 • GroenLinks/Eerste Kamerleden • GroenLinks/Europees Parlementsleden • GroenLinks/Tweede Kamerleden • Kandidatenlijst Europese Parlementsverkiezingen 2009 GroenLinks • Kritisch GroenLinks • Lijst van Eerste Kamerleden van GroenLinks • Lijst van Eerste Kamerleden voor GroenLinks • Lijst van Europees Parlementsleden voor GroenLinks • Lijst van GroenLinks wethouders • Lijst van Tweede Kamerleden van GroenLinks • Lijst van Tweede Kamerleden voor GroenLinks • Lijst van besturen van GroenLinks • Lijst van burgemeesters van GroenLinks • Lijst van provinciale bestuurders van GroenLinks • Lijst van wethouders van GroenLinks • Tweede Kamerverkiezingen 1989/Kandidatenlijst/GroenLinks • Tweede Kamerverkiezingen 1994/Kandidatenlijst/GroenLinks • Tweede Kamerverkiezingen 1998/Kandidatenlijst/GroenLinks • Tweede Kamerverkiezingen 2002/Kandidatenlijst/GroenLinks • Tweede Kamerverkiezingen 2003/Kandidatenlijst/GroenLinks • Tweede Kamerverkiezingen 2006/Kandidatenlijst/GroenLinks • Wetenschappelijk Bureau GroenLinks
Wikipedia
GroenLinks | ||||
Functiehouders | ||||
Partijvoorzitter | Heleen Weening | |||
Partijleider | Jolande Sap | |||
Fractieleider Tweede kamer | Jolande Sap | |||
Fractieleider Eerste kamer | Tof Thissen | |||
Delegatieleider Europees Parlement | Judith Sargentini | |||
Mandaten | ||||
Zetels in Tweede kamer | ||||
Zetels in Eerste kamer | ||||
Zetels in het Europees Parlement | ||||
Algemene gegevens | ||||
Opgericht | 24 november 1990 | |||
Fusie van | CPN, PPR, PSP en EVP[1] | |||
Actief in | Nederland | |||
Richting | Links | |||
Ideologie | Groene politiek, Vrijzinnig links,[2] | |||
Jongerenorganisatie | DWARS | |||
Wetenschappelijk Bureau | WB | |||
Internationale organisatie | GG | |||
Europese fractie | EGP-EVA | |||
Europese organisatie | EGP | |||
Website | www.groenlinks.nl | |||
|
GroenLinks (GL) is een Nederlandse politieke partij van linkse signatuur. GroenLinks zegt een groene, sociale en tolerante politiek te willen nastreven.[3]
GroenLinks is in 1990 opgericht als een fusie van vier kleine linkse partijen: de CPN, de PSP, de PPR en de EVP. GroenLinks heeft tien zetels in de Tweede Kamer en vijf in de Eerste Kamer. Sinds 17 december 2010 is de fractievoorzitter Jolande Sap en de partijvoorzitter is Heleen Weening.
Inhoud |
Ria Beckers, PPR-leider
Andrée van Es, PSP-leider
Ina Brouwer, CPN-leider
Cathy Ubels, EVP-leider, werd geen lid van GroenLinks
GroenLinks ontstond als fusie van vier partijen ter linkerzijde van de Partij van de Arbeid: de Communistische Partij van Nederland (CPN), de Pacifistisch Socialistische Partij (PSP), voortgekomen uit de vredesbeweging, de groene en progressief christelijke Politieke Partij Radikalen (PPR), en de progressief christelijke Evangelische Volkspartij (EVP). Deze werden vaak samen gegroepeerd als "klein links". In 1972 haalden deze partijen gezamenlijk 16 zetels, in 1977 was dit geslonken tot zes. Vanaf dat moment gingen er stemmen op voor onderlinge samenwerking.[1] Voordien hadden de PPR en in mindere mate de PSP samengewerkt met de PvdA.
Sinds begin jaren '80 werkten deze partijen samen in gemeentelijke en provinciale verkiezingen, waar de kiesdrempel hoger ligt: in Amsterdam vormden de vier partijen een Links Akkoord, in Nijmegen vormden CPN, PPR en PSP Radikaal Links en in Leiden vormden deze drie partijen Links Leiden. In 1984 vormden PPR, CPN en PSP het Groen Progressief Akkoord, dat met één gemeenschappelijke lijst aan de Europese verkiezingen deelnam. Ook vonden deze partijen elkaar in het buitenparlementair protest tegen nucleaire wapens en nucleaire energie.[4]
De samenwerking leverde echter ook spanningen op. De ideologische ommezwaai die de CPN maakte, van marxisme-leninisme naar reformisme, leidde tot een scheuring waaruit het Verbond van Communisten in Nederland voortkwam[5] en later de Nieuwe Communistische Partij Nederland. Vóór de verkiezingen van 1986 werd door de CPN en PPR aangestuurd op een alliantie met de PSP. Dit leidde echter tot interne spanningen binnen de PSP; in 1985 werd fractievoorzitter Fred van der Spek, een tegenstander van samengaan, vervangen als lijsttrekker door Andrée van Es, een voorstander van samengaan. Ook in de PSP ontstond nu een splitsing: Fred van der Spek stapte uit de PSP-fractie en richtte de Partij voor Socialisme en Ontwapening op. Toch wees het PSP-congres in 1986 het voorstel tot verregaande samenwerking af.[6] Al eerder was een groep groenen van de PPR afgescheiden, zij zouden via omwegen De Groenen oprichten.[7] Ook binnen de EVP waren er spanningen tussen diegenen die wilden samenwerken met de kleine linkse partijen, waaronder Ubels en Hans Feddema en diegenen die wilden samenwerken met andere progressieve christenen.[8]
Tijdens de verkiezingen van 1986 verloren deze partijen veel van hun zetels: de CPN en de EVP verdwenen uit de Kamer, en de PPR en de PSP hielden respectievelijk twee zetels en één zetel over. Alle partijen beraadden zich na dit verlies op hun eigen koers. De PPR matigde haar programma en ontwikkelde een nieuw imago "vrolijk links".[9] De CPN bereidde op eigen kracht deelname aan de verkiezingen van 1990 voor.[10] Het PSP-congres koos op voordracht van de PSP-Vrouwen verklaard tegenstander van samenwerking Saar Boerlage tot voorzitter, tegen de wil van het partijbestuur.[11] Op Europees niveau bleef samenwerking wel belangrijk, de PPR, CPN en de PSP namen gezamenlijk deel aan de Europese Verkiezingen van 1989 onder de naam Regenboog.
Eind 1988 organiseerde de PSP een intern referendum over samenwerking met andere klein linkse partijen. Ruim 70% van de stemmers (bij een opkomst van 64%) sprak zich uit voor zulke samenwerking.[12] Na de uitslag van het referendum verscheen een open brief in Bevrijding, het blad van de PSP. De brief was getekend door tweehonderd mensen uit de vakbeweging (zoals Karin Adelmund, Paul Rosenmöller en Maarten van Poelgeest), de milieubeweging (waaronder Jacqueline Cramer) en de kunsten (waaronder Rudi van Dantzig en Hennie Vrienten).[12] Zij pleitten voor de vorming van één gezamenlijke kieslijst door PSP, CPN en PPR bij de verkiezingen van 1990. Het initiatief voor de brief en het PSP-referendum werd genomen door partijbestuursleden Joost Lagendijk en Leo Platvoet. Zijn namen deel aan een informeel overleg ("F.C. Sittardia"; Cliché bv) van prominente PSP, PPR en CPN-leden die voorstander waren van samenwerking, waaraan ook PPR-voorzitter Bram van Ojik deelnam en voormalig CPN-fractievoorzitter Ina Brouwer.[13]
In maart 1989 begonnen de onderhandelingen over samenwerking op initiatief van de PSP.[14] De eerste onderhandelingen braken al snel af: toen in april duidelijk werd dat de CPN haar eigen identiteit wilde behouden, stapte de PPR uit de onderhandelingen.[15] In reactie hierop nam een groep samenwerkende leden binnen de PPR, onder leiding van oud-voorzitter Wim de Boer als informele delegatie deel aan de onderhandelingen, ter vervanging van het PPR-bestuur. De tweede ronde onderhandelingen kwam onder druk te staan door de val van het Tweede Kabinet Lubbers. Toch had deze een positief resultaat; na de toetreding van de EVP kwamen de vier onderhandelende partijen in mei 1989 tot overeenstemming over de volgorde van de kandidatenlijst en een gezamenlijk programma.[16] In de zomer van 1989 gingen ook de congressen van de vier partijen akkoord.[17]
Aan de Tweede Kamerverkiezingen van 1989 nam dus één gemeenschappelijke lijst deel: Groen Links. De plekken op de lijst werden verdeeld tussen de PPR, de PSP, de EVP, de CPN en nieuwe gezichten. Hierbij speelde de getalsmatige verhouding een belangrijke rol: de PPR kreeg de lijsttrekker (Ria Beckers) plus de nummers vijf en zeven, de PSP de nummers twee en zes, de CPN de nummers drie en acht en de EVP nummer elf, als eerste onafhankelijke kandidaat kwam Paul Rosenmöller, vakbondsleider in Rotterdam, op plaats vier.[18] Andere onafhankelijken op de lijst waren choreograaf Rudi van Dantzig, schrijfster Astrid Roemer, milieu-activiste Marijke Vos en de studentenactivist Maarten van Poelgeest.
De partij verdubbelde haar zetelaantal in vergelijking met 1986, de verwachtingen hadden echter hoger gelegen.[19]
In de periode 1989-1991 kwam het echte fusieproces op gang. Er werd een Vereniging Groen Links opgericht waartoe onafhankelijken konden toetreden, die sympathie hadden voor de nieuwe formatie, maar geen banden hadden met een van de vier fusiepartijen. Ook werd er een bestuur ingesteld, onder leiding van Leo Platvoet en een Groen Linkse Raad, die het bestuur en de fractie moest controleren en het fusieproces vormgeven. Alle vijf de groeperingen (CPN, PPR, PSP, EVP en onafhankelijken) hadden hier zitting in naar rato van het aantal leden.[20]
Op 24 november 1990 werd de partij Groen Links (aanvankelijk nog met een spatie) officieel opgericht. De naam was een compromis: de PPR wilde het woord "groen" in de naam van de nieuwe formatie en de PSP en de CPN het woord "links". In 1992 werd de spatie in de naam afgeschaft. De jongerenorganisaties weigerden te fuseren, totdat zij onder financiële druk van het Ministerie van WVC, dat verantwoordelijk was voor hun subsidie, in 1990 toch fuseerden tot DWARS.[21] In 1990 ontstond er oppositie tegen de gematigde, groene koers van Groen Links. Een aantal oud-PSP-leden verenigden zich in het Linkse Forum. Zij zouden in 1992 uittreden, en samen met de al eerder uit de PSP gestapte Van der Spek, de PSP'92 oprichten. In 1991 hieven de vier oprichters (PSP, PPR, CPN en EVP) zichzelf op.[22]
Groen Links had echter grote moeite zijn eigen ideologie te formuleren. In 1990 liep het eerste voorstel-beginselprogramma "het begin van de toekomst" vast op de tegenstelling tussen socialisten en communisten enerzijds en de liberalere ex-PPR-leden anderzijds. De concept versie werd na kritiek van de GroenLinkse Raad niet op het congres ingediend.[23] Het tweede voorstel-beginselprogramma "Uitgangspunten van GroenLinkse Politiek", werd na een lang debat en vele amendementen in 1991 aangenomen.[24] De sociaal-economische uitgangspunten van de partij werden verder verkend in de publicatie Tijd voor Zelfstandigheid.[25]
Alhoewel de partij over het onderwerp verdeeld was, was de Groen Links-fractie in 1991 de enige fractie in het parlement die zich tegen de Golfoorlog keerde.[26] Een debat binnen de partij over de rol van militair ingrijpen leidde tot een genuanceerd standpunt: GroenLinks steunde voortaan peace-keeping en peace-enforcing missies onder mandaat van de Verenigde Naties en pleitte voor een beroepsleger om dit uit te voeren.[24]
In 1990 kondigde Europarlementariër Verbeek aan dat hij, anders dan eerder toegezegd, niet na 2,5 jaar zou vertrekken om plaats te maken voor een nieuwe kandidaat.[26] In plaats daarvan ging hij door als onafhankelijke. Hij zou tot 1994 blijven zitten en lijsttrekker worden voor De Groenen bij de Europese verkiezingen van dat jaar.[27]
In 1992 verliet partijleider Ria Beckers de kamer, omdat zij meer tijd aan haar privéleven wilde besteden.[28] Peter Lankhorst volgde haar op als fractievoorzitter ad interim, hij zou niet deelnemen aan de interne lijsttrekkersverkiezing.
Voor de verkiezingen van 1994 organiseerde GroenLinks een lijsttrekkersreferendum. Hieraan namen twee duo's deel: Ina Brouwer (ex-CPN) met Mohammed Rabbae (onafhankelijke) en Paul Rosenmöller (onafhankelijke) met Leoni Sipkes (ex-PSP), plus nog vijf enkelvoudige kandidaten waaronder Wim de Boer (ex-PPR) Herman Meijer (ex-CPN) en Ineke van Gent (ex-PSP).[28] De duo's waren samengesteld om de families van de deelnemers te ontzien. Brouwer, Rosenmöller en Sipkes waren al Kamerlid voor GroenLinks, Rabbae was een relatief onbekende binnen GroenLinks, en was voorzitter van het Nederlands Centrum voor Buitenlanders. In de eerste ronde eindigden de twee duo's bovenaan, maar geen van beiden hadden een absolute meerderheid. In de tweede ronde wonnen Brouwer en Rabbae met 51%.[28] Brouwer werd op de eerste plaats van de lijst gezet, gevolgd door Rabbae. Daarna kwam het tweede duo, Rosenmöller en Sipkes, oud-partijvoorzitter Marijke Vos stond op plek vijf. Bij de verkiezingen verloor GroenLinks één zetel, en ging van zes naar vijf.[27]
Na de verkiezingen trad Brouwer af. Brouwer werd, als fractievoorzitter, opgevolgd door Paul Rosenmöller. Haar Kamerzetel werd ingenomen door Tara Singh Varma.[29] De charismatische Rosenmöller werd de onofficiële leider van de oppositie tegen het kabinet-Kok, omdat het CDA moeilijk aan zijn nieuwe positie als oppositiepartij kon wennen. Onder Rosenmöllers leiding werd een nieuwe strategie geformuleerd: GroenLinks moest alternatieven bieden, in plaats van alleen maar oppositie voeren.
Bij de verkiezingen van 1998 verdubbelde GroenLinks zijn zetelaantal naar elf. Met name het charismatische optreden van Rosenmöller en de "kwaliteitsoppositie" speelden hierbij een rol.[30] GroenLinks won met name zetels van de PvdA en D66.[31] Op de lijst stond een groot aantal nieuwe gezichten, waaronder Femke Halsema, nummer drie, Kees Vendrik, en Ineke van Gent. Halsema had in 1997 de PvdA verlaten voor GroenLinks.[32] Binnen de partij werd openlijk gespeculeerd over regeringsdeelname na de verkiezingen van 2002.[33]
In 1999 raakte de partij verdeeld over de NAVO-interventie in Kosovo. De Tweede Kamerfractie steunde het ingrijpen, maar de Eerste Kamerfractie verzette zich tegen dit standpunt. Voormalige PSP-leden binnen de Tweede Kamerfractie spraken openlijk hun twijfel over de koers uit. Er werd een compromis gevonden: GroenLinks zou zich verzetten als de bombardementen zich zouden uitbreiden naar niet-militaire doelen.[34] Enkele prominente partijleden waaronder Marcus Bakker, Joop Vogt en Marko Mazeland verlieten de partij over deze kwestie.
In 2001 raakte Kamerlid Tara Singh Varma in opspraak: zij had gelogen over haar ziekte en deed toezeggingen aan ontwikkelingsorganisaties die zij niet waarmaakte. Varma trok zich terug uit de fractie, maar bleef volhouden dat zij lichamelijk ziek was en aan alle toezeggingen zou hebben voldaan.[35] Rosenmöller bekende zich belazerd te voelen en te denken dat Varma aan een geestelijke aandoening leed.[36]
In hetzelfde jaar steunde de fractie de inval in Afghanistan, na de terroristische aanslagen op 11 september 2001. Dit leidde tot grote onrust binnen de pacifistische vleugel van de partij. Voormalig PSP-leden binnen de Tweede Kamerfractie spraken openlijk hun twijfel over de koers uit. Onder druk van de interne oppositie, onder leiding van de jongerenorganisatie DWARS, veranderde de fractie van positie; de luchtaanvallen moesten opgeschort worden.[37]
Een aantal leden van De Groenen, waaronder Roel van Duijn, trad toe tot GroenLinks, zonder hun lidmaatschap van De Groenen op te zeggen.[38]
De verkiezingen van 2002 werden gekenmerkt door een veranderd politiek klimaat. Pim Fortuyn voerde sterk oppositie tegen het vreemdelingenbeleid van het tweede paarse kabinet. Rosenmöller probeerde hem weerwerk te bieden. Fortuyn werd echter enkele dagen voor de verkiezingen vermoord door een dierenrechtenactivist. Vlak voor de verkiezingen stierf ook Ab Harrewijn, Kamerlid en opnieuw kandidaat.[39] Er werden serieuze bedreigingen geuit aan het adres van Rosenmöller en zijn gezin. GroenLinks verloor één zetel. Vóór de verkiezingen van 2003 verliet Rosenmöller de Tweede Kamer, wegens de bedreigingen aan het adres van zijn vrouw en kinderen.[40] Hij werd opgevolgd als partijleider en fractievoorzitter door Femke Halsema. Tijdens de verkiezingen van 2003 verloor GroenLinks twee zetels.
GroenLinks keerde zich in 2003 tegen de Irakoorlog, een van de eerste interventies waar GroenLinks een eensgezinde koers voer. GroenLinks nam deel aan een grote demonstratie op de Dam in Amsterdam, door onder andere het partijcongres zo te organiseren dat congresgangers mee konden demonstreren.[41]
Eind 2003 moest Halsema haar fractievoorzitterschap tijdelijk neerleggen wegens zwangerschap. Op 1 november van dat jaar beviel ze van een tweeling. Tijdens haar afwezigheid was Marijke Vos plaatsvervangend fractievoorzitter.
Bij het Europese Verkiezingscongres van 2004 stelde de kandidatencommissie delegatievoorzitter Joost Lagendijk als enige voor als lijsttrekker. Hierop diende een aantal leden, met als woordvoerder Eerste Kamerlid Leo Platvoet een motie in: "Wij willen Kiezen". Zij verlangden een serieuze keuze voor zo'n belangrijke post. Het partijbestuur beloofde een nieuwe procedure in te stellen. Op datzelfde congres stelde Kathalijne Buitenweg zich kandidaat voor het lijsttrekkerschap. Zij won de verkiezing nipt van Lagendijk.[42] Dit kwam als een grote verrassing voor alle betrokkenen; ook voor Buitenweg, die geen eigen acceptatiespeech had voorbereid en die van Lagendijk uitsprak.
Nadat ze was teruggekeerd van zwangerschapsverlof, begon Halsema een discussie over de principes van linkse politiek. Zij pleitte voor een nadruk op individuele vrijheid, tolerantie, zelfontplooiing en vrouwenemancipatie. Zij noemde haar partij "de laatste links-liberale partij van Nederland". Dit leidde tot veel media-aandacht en speculatie over een koerswijziging.[43] In 2005 publiceerde het wetenschappelijk bureau van de partij het boek "Vrijheid als Ideaal", geredigeerd door de directeur van het Wetenschappelijk Bureau, Bart Snels. Hierin verkenden prominente opiniemakers het nieuwe ideologische speelveld en de positie van 'links' daarin.[44] Tijdens het ledencongres op 11 februari 2006 kreeg het partijbestuur de opdracht een partijbrede discussie rondom de ideologische partijbeginselen te organiseren. (Voor meer informatie zie 'Beginselen')
In november 2005 vroeg het partijbestuur Eerste Kamerlid Sam Pormes af te treden vanwege voortdurende geruchten over zijn betrokkenheid bij guerrillatraining in Jemen in de jaren zeventig en de treinkaping bij De Punt in 1977 door Molukse jongeren. Ook zou hij fraude hebben gepleegd. Sam Pormes weigerde op te stappen en werd daarom op non-actief gesteld door het partijbestuur.[45] Hij vocht dit aan. De partijraad stelde hem in maart 2006 in het gelijk en partijvoorzitter Herman Meijer trad daarom af. De partijraad benoemde Henk Nijhof in mei 2006 tot zijn opvolger. Pormes trad in november 2006 toch af, zoals hij met de Eerste Kamerfractie overeen was gekomen. Hij werd opgevolgd door Goos Minderman.
In november 2005 brachten Halsema en Ineke van Gent samen een manifest uit "Vrijheid Eerlijk Delen."[46] Hierin deden de Kamerleden achttien voorstellen voor sociaal-economische politiek, die zij zelf als vrijzinnig zagen.[46] Een deel hiervan was uitermate controversieel binnen en buiten GroenLinks. Met name het pleidooi om het ontslagrecht te versoepelen was controversieel. Halsema en Van Gent verbonden het aan een plicht van de overheid om binnen een jaar iemand aan een baan te helpen enerzijds en meenden, anderzijds dat het zou leiden tot minder werkloosheid, omdat bedrijven makkelijker mensen zouden kunnen aannemen.[46] Binnen de partij is er veel kritiek op de voorstellen: de vakbondsvleugel van de partij noemt de voorstellen "niet goed onderbouwd" en "ongenuanceerd".[47] Later noemt de groep Kritisch GroenLinks de voorstellen een van de redenen om zich zorgen te maken over de koers van GroenLinks.[48] Buiten de partij was met name het FNV uitermate kritisch over Vrijheid Eerlijk Delen met name vanwege de versoepeling van het ontslagrecht maar ook vanwege de toon die er tegen de vakbond werd aangeslagen in het stuk.[49][50] Aan de rechterflank van het politieke spectrum zijn veel positievere geluiden te horen, weer met name waar het gaat om het ontslagrecht. Zo kreeg Halsema vanwege Vrijheid Eerlijk Delen de "Liberaal van het Jaar"-prijs van de JOVD,[51][52] en noemde VNO-NCW de voorstellen "trendbreuk" en zag zij in GroenLinks een gesprekspartner.[53]
Op het partijcongres in oktober 2006 werd het verkiezingsprogramma vastgesteld. De voorstellen over het ontslagrecht die in november 2005 door Halsema en Van Gent werden gelanceerd kwamen niet als zodanig in het verkiezingsprogramma. Ook werd de kandidatenlijst vastgesteld. Halsema was de enige kandidaat voor het lijsttrekkerschap. In de Tweede Kamerverkiezingen van 2006 verloor GroenLinks een zetel. In december 2006 sloeg GroenLinks het aanbod mee te doen aan de formatiegesprekken af.
Sinds december 2006 nam de kritiek binnen GroenLinks op de politieke koers en het leiderschap van Halsema toe. De kritiek was breed en besloeg de slechte verkiezingsresultaten (GroenLinks had op dat moment sinds 1999 geen verkiezing meer gewonnen), de verkiezingscampagne, het niet meedoen aan de formatiegesprekken in 2006, de nieuwe vrijzinnige koers, met name waar het gaat om de voorstellen gedaan door Halsema en Van Gent in "Vrijheid Eerlijk Delen", het elitaire imago en de partijdemocratie. Kritisch GroenLinks, een groep rond senator Leo Platvoet heeft door moties, manifesten en bijeenkomsten geprobeerd een brede kritiek op de koers van GroenLinks te formuleren. Oud-prominenten als Ina Brouwer maar ook huidige parlementariërs als Joost Lagendijk hebben hun twijfel geuit over de koers van de partij. In reactie hierop heeft het partijbestuur een commissie onder leiding van oud-Tweede Kamerlid en oud-PPR-voorzitter Bram van Ojik aangesteld, die keek naar de verkiezingscampagne.
Van Ojik leidde ook een andere commissie, waarom al in februari 2006 was gevraagd. Deze commissie keek gedurende 2007 en 2008 naar de beginselen, organisatie en strategie van de partij. Hiertoe werden een flink aantal regionale bijeenkomsten georganiseerd, waar de leden van de partij hun mening over deze drie onderwerpen konden geven. In juli 2008 publiceerde de partij een concept-beginselprogramma dat geschreven was door commissievoorzitter Van Ojik, partijvoorzitter Nijhof en directeur van het wetenschappelijk bureau, Bart Snels. Het stuk werd matig ontvangen binnen en buiten de partij.[54] Op 22 november 2008 nam het GroenLinks congres het nieuwe beginselprogramma aan, als afsluiting van een twee jaar lang proces van heroriëntatie.[55]
In maart 2007 verloor GroenLinks opnieuw stemmen bij de Provinciale Statenverkiezingen. Door een ongeldige stem van het Noord-Hollandse Statenlid Cheryl Braam leidde dit ook tot verlies bij de Eerste Kamerverkiezingen van 5 naar 4 zetels. Braams werd, nadat zij meermaals gelogen had over haar ongeldige stem, uit de Noord-Hollandse fractie gezet. Daarnaast stemden de Zuid-Hollandse statenleden op Jan Laurier, een laag geplaatste kandidaat. Hij werd met voorkeursstemmen verkozen. GroenLinks had bij deze verkiezingen een lijstverbinding met de Partij voor de Dieren.
Op 14 augustus 2008 trad het kamerlid Wijnand Duyvendak af als lid van de Tweede Kamer nadat beschuldigingen aan zijn adres over bedreigingen en brandstichting in zijn tijd als milieuactivist zijn positie onhoudbaar hadden gemaakt.[56]
Gedurende 2008 maakten de beide zittende Europees Parlementariers, Kathalijne Buitenweg en Joost Lagendijk bekend dat ze geen kandidaat zouden zijn voor de Europees Parlementsverkiezingen van 2009.[57][58] Daarom is er een lijsttrekkersreferendum gehouden worden om te bepalen wie voor GroenLinks de Europese lijst zal leiden in 2009. Op 6 december kondigde de partij aan dat er vijf kandidaten waren voor dit interne referendum: oud-Europarlementarier Alexander de Roo, senator Tineke Strik, Amsterdams fractievoorzitter Judith Sargentini, onderzoeker Bas Eickhout en Europees beleidsmedewerker Niels van den Berge.[59] Op 6 december 2008 werd tevens het concept verkiezingsprogramma gepresenteerd. Op 7 februari 2009 werd bekend dat Judith Sargentini lijsttrekker zal zijn.[60][61] Op 7 maart werd het verkiezingsprogramma vastgesteld en de kandidatenlijst samengesteld door het partijcongres. Bij de Europees Parlementsverkiezingen haalde de partij 3 zetels, waarvan een restzetel. Hiermee raakten naast lijsttrekker Sargentini ook Eickhout en Marije Cornelissen verkozen. De partij won 1.5% qua stemmenaantal in vergelijking met de Europese Parlementsverkiezingen 2004.[62]
Op 18 april 2010 werd met het oog op de verkiezingen een kandidatenlijst samengesteld en een verkiezingsprogramma aangenomen. Twee zittende kamerleden, Ineke van Gent en Femke Halsema, werd dispensatie verleend om zich voor een vierde termijn kandidaat te stellen. Halsema werd wederom tot lijsttrekker gekozen. Alle andere kandidaten werden door de kandidatencommissie afgekeurd, waardoor Halsema de enige kandidate voor het lijsttrekkerschap was. Van Gent kwam op plek vijf. Van de eerste vijf kandidaten, allemaal zittende kamerleden, zijn er vier vrouw. Verder waren andere hoge nieuwkomers oud-directeur van Greenpeace Liesbeth van Tongeren en voorzitter van CNV-jongeren Jesse Klaver. Bij de verkiezingen haalde GroenLinks 10 zetels. Tijdens de daaropvolgende kabinetsformatie schoof de partij aan bij een poging een paars-plus kabinet te vormen van VVD, PvdA, D66 en GroenLinks. Dit mislukte echter, waarna de VVD met het CDA een kabinet vormde met gedoogsteun van de PVV, en GroenLinks in de oppositie bleef. In december 2010 trad Femke Halsema af als fractievoorzitter, ze werd als kamerlid opgevolgd door Rik Grashoff en als partijleider door Jolande Sap.
In januari 2011 stuurde het Kabinet Rutte een artikel 100-brief naar de Tweede Kamer over een politiemissie naar Kunduz. Dit was naar aanleiding van een motie van Mariko Peters en Alexander Pechtold. De artikel 100-brief leidde tot een grote discussie binnen de partij. De kamerfractie steunde de missie nadat het kabinet op een aantal punten de GroenLinks Tweede Kamerfractie tegemoet was gekomen. Op het partijcongres van februari 2011 werd een motie van afkeuring over de steun van de Tweede Kamerfractie afgewezen, maar een motie die deze beslissing betreurde werd aangenomen. Ook stelde dit congres een lijst samen voor de Eerste Kamerverkiezingen.
In de zomer van 2011 kwam GroenLinks-Kamerlid Mariko Peters in opspraak: zij had toen zij diplomaat in Afghanistan was subsidies verstrekt aan een privé-relatie. Volgens onderzoek van het ministerie werd Peters hierbij niet beïnvloed door haar privégevoelens voor de subsidievrager, maar overtrad zij wel de gedragsregels door de relatie niet tijdig te melden.[63] Het aanblijven van Peters werd kritisch ontvangen.[64][65][66]
Tijdens het congres van 2012 werd Heleen Weening gekozen als nieuwe partijvoorzitter. Ze vervangt Henk Nijhof die na zes jaar afzwaait als voorzitter.
Op 26 april 2012 bereikte GroenLinks samen met de fracties van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie een akkoord over miljardenbezuinigingen.[67][68][69]
In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van 12 september 2012 ontstond het gerucht dat Tofik Dibi, nummer twee op de kandidatenlijst bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen, zich kandidaat zou stellen als lijsttrekker voor GroenLinks.[70] Hiermee zou hij de concurrentie aangaan met partijleider Jolande Sap. Kandidaten voor het lijsttrekkerschap konden zich tot 6 mei melden, maar publieke bekendmaking van de kandidaturen zou pas gebeuren op 31 mei, nadat de potentiële kandidaten bij de Kandidatencommissie een sollicitatie hebben doorlopen.[71] Doordat de regel dat sollicitanten niet eerder dan de publieke bekendmaking hun sollicitatie bekend mogen maken tot 'rare situaties' zou leiden, werd deze op 10 mei door het partijbestuur geschrapt.[72] Op 13 mei bevestigde Dibi zijn kandidatuur.[73]
Binnen de partij, onder andere door Sap, werd Dibi geadviseerd om af te zien van zijn kandidatuur.[74] Op weg naar een uitzending van het NTR-programma De Halve Maan, waarin Dibi over zijn kandidatuur zou praten, werd hem door het partijbestuur te kennen gegeven dat hij diende af te zien van de uitzending en zich moest melden op het partijkantoor in Utrecht.[75] Het leek even dat Dibi zich van het partijbestuur niet kandidaat mocht stellen, maar, volgens het partijbestuur op aandringen van de volledige Tweede Kamerfractie, werd hem dit toch toegestaan.[76] Wel bleek dat de Kandidatencommissie Dibi ongeschikt achtte,[77][78] met name vanwege een gebrek aan aantoonbare leidinggevende kwaliteiten.[79] Partijvoorzitter Heleen Weening concludeerde hieruit: "De leden hebben een keuze tussen een ongeschikt verklaarde kandidaat en een geschikte kandidaat".[80][81] Dibi liet weten dat hij eerder al werd tegengewerkt in zijn pogingen zijn kandidatuur rond te krijgen.[76]
Een geschillencommissie van GroenLinks oordeelde, nadat Dibi in bezwaar en beroep was gegaan, dat de gang van zaken alle betrokken partijen - Dibi, het partijbestuur en de kandidatencommissie - onnodig heeft beschadigd. Bovendien oordeelde de geschillencommissie dat het negatieve oordeel van de kandidatencommissie over Dibi op "een zeer smalle basis" gebaseerd is.[82] Uit het gepubliceerde advies van de kandidatencommissie bleek ook dat eerder twee andere kandidaten reeds bij de briefselectie werden afgewezen door de commissie.[83][84] Het afgewezen oud-statenlid Oscar Dijkhoff beklaagde zich er over dat de eerder eveneens door de commissie afgewezen Dibi wel aan het referendum mee mag doen en dat zijn controverse in de media daar een rol in had gespeeld.[85]
In zijn beginselprogramma, "Partij van de Toekomst",[86] plaatst GroenLinks zichzelf in de traditie van linkse partijen die vrijheidslievend zijn. Het programma is geschreven in 2008 door Bart Snels en Bram van Ojik. Het programma legt een aantal uitgangspunten vast, waaronder:
In de beginjaren probeerde GroenLinks een compromis te maken tussen het liberale economische denken dat in de PPR een belangrijke rol had gespeeld en het socialistische denken van de PSP en CPN. Geleidelijk namen klassieke socialistische concepten als socialisatie van productiemiddelen en planning een kleinere rol in verkiezingsprogramma's, in plaats daarvan begon de partij de nadruk te leggen op hervorming van de verzorgingsstaat.[31]
Halsema heeft een debat over de politieke koers ingezet. Zij benadrukt de vrijzinnige idealen van GroenLinks en kiest vrijheid als kernwaarde; haar koers is wel geduid als links-liberaal.[87] Zelf zegt Halsema geen koerswijziging te willen forceren, en alleen te benadrukken dat GroenLinks in de "vrijheidslievende traditie van links" staat.[88] In navolging van Isaiah Berlin maakt Halsema onderscheid tussen positieve en negatieve vrijheid.[89] Negatieve vrijheid is volgens Halsema de vrijwaring van burgers van overheidsinvloed. Ze wil dit concept met name toepassen op de multiculturele samenleving en de rechtsstaat waar de overheid de rechten van burgers moet beschermen, niet beperken. Positieve vrijheid is de emancipatie van burgers uit armoede en achterstand. Halsema wil dit concept met name toepassen op de verzorgingsstaat en het milieu waar de overheid meer invloed moet krijgen. GroenLinks moet volgens Halsema een ondogmatische partij zijn, die een tikje anarchistisch is.
Het verkiezingsprogramma van 2010 is vastgesteld op het congres in oktober van dat jaar. Het heeft de naam "Klaar voor de Toekomst".[90]
GroenLinks beschouwt zichzelf als een "kosmopolitische partij" en vindt internationale samenwerking een belangrijk programmapunt. Zij doen hierover in het verkiezingsprogramma de volgende voorstellen:
GroenLinks wil de overheidsfinanciën hervormen, maar zegt tegelijkertijd de verzorgingsstaat zo te willen veranderen dat de kansen van allochtone jongeren, alleenstaande moeders, flexwerkers en arbeidsongeschikten vergroot worden.
GroenLinks probeert milieuproblemen aan te pakken door de ontwikkeling van duurzame alternatieven te stimuleren. GroenLinks wil daarbij de volgende punten verwezenlijken:
GroenLinks zegt aan individuele vrijheid, een opensamenleving en rechtsstaat te hechten. Op rechterlijk gebied werden de volgende voorstellen gedaan:
Verschillende stemwijzers riepen op GroenLinks te stemmen. Voor de verkiezingen van 2010 zette Greenpeace GroenLinks op nummer #1 van de Groene ranglijst.[91] Volgens Natuurmonumenten was GroenLinks in de periode 2006-2010 de partij die qua stemgedrag het meest opkwam voor natuur en landschap.[92] Door Bits of Freedom werd in 2010 gesteld dat GroenLinks als een van twee partijen in Nederland digitale vrijheid belangrijk vond. Zij kreeg het eindoordeel “vrij”.[93]
De Nicolaas G. Pierson Foundation, het wetenschappelijk instituut van de Partij voor de Dieren gaf geen stemadvies, maar volgens haar analyse van het stemgedrag in de Tweede Kamer is GroenLinks, na de Partij voor de Dieren de meest diervriendelijke partij van de Tweede Kamer.[94]
Voor een overzicht van alle Tweede Kamerleden van GroenLinks (huidig en voormalig) zie GroenLinks/Tweede Kamerleden. Voor een overzicht van alle Tweede Kamerleden van GroenLinks (huidig en voormalig) zie GroenLinks/Eerste Kamerleden. Voor een overzicht van alle leden van het Europees Parlement van GroenLinks (huidig en voormalig) zie GroenLinks/Europees Parlement. Een lijst van besturen van GroenLinks is op een aparte pagina opgenomen.
Aantal GroenLinks-zetels in de Tweede Kamer sinds 1956. |
In deze tabel staan verkiezingsresultaten van GroenLinks in de Tweede Kamer (TK), de Eerste Kamer (EK), het Europees Parlement (EP),in alle Provinciale Staten (PS) en alle Gemeenteraden (GR). Ook zijn het aantal bestuurders in Provincies (Gedeputeerde Staten, GS) en gemeenten (Wethouders, W), waaronder wethouders in deelgemeenten. Daarnaast wordt het politiek leiderschap vermeld: de fractievoorzitters en lijsttrekkers voor de Eerste Kamer, Tweede Kamer en het Europees Parlement. Ten slotte is de partijvoorzitter en het aantal leden van de partij opgenomen.
Jaar | TK | EK | EP | PS | GS | GR | Wethouders | TK Fractievoorzitter | TK Lijsttrekker | EK Fractievoorzitter | EK Lijsttrekker | EP Fractievoorzitter | EP Lijsttrekker | Partijvoorzitter | Ledenaantal |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1989 | 6 | 3 | 2 | 32 | 0 | 254[95] | Ria Beckers | Ria Beckers | Fenna Bolding | Herman Verbeek | Herman Verbeek | Leo Platvoet | |||
1990 | 6 | 3 | 2 | 32 | 0 | 385 | 16 | Ria Beckers | Fenna Bolding | Herman Verbeek | Marijke Vos | 15.900 | |||
1991 | 6 | 4 | 2 | 36 | 0 | 385 | 16 | Ria Beckers | Wim de Boer | Wim de Boer | Nel van Dijk | Marijke Vos | 14.971 | ||
1992 | 6 | 4 | 2 | 36 | 0 | 385 | 16 | Ria Beckers | Wim de Boer | Nel van Dijk | Marijke Vos | 13.548 | |||
1993 | 6 | 4 | 2 | 36 | 0 | 385 | 16 | Peter Lankhorst | Wim de Boer | Nel van Dijk | Marijke Vos | 12.500 | |||
1994 | 5 | 4 | 1 | 36 | 0 | 380[96] | 45[97] | Paul Rosenmöller | Ina Brouwer (met Mohammed Rabbae) |
Wim de Boer | Nel van Dijk | Nel van Dijk | Marjan Lucas | 12.500 | |
1995 | 5 | 4 | 1 | 37[98] | 0 | 380 | 45 | Paul Rosenmöller | Wim de Boer | Wim de Boer | Nel van Dijk | Ab Harrewijn | 12.000 | ||
1996 | 5 | 4 | 1 | 37 | 0 | 380 | 45 | Paul Rosenmöller | Wim de Boer | Nel van Dijk | Ab Harrewijn | 11.700 | |||
1997 | 5 | 4 | 1 | 37 | 0 | 380 | 45 | Paul Rosenmöller | Wim de Boer | Nel van Dijk | Ab Harrewijn | 11.873 | |||
1998 | 11 | 4 | 1 | 37 | 0 | 430[96] | 62[99] | Paul Rosenmöller | Paul Rosenmöller | Wim de Boer | Joost Lagendijk | Ina Brouwer | 13.821 | ||
1999 | 11 | 8 | 4 | 77[100] | 1 | 430 | 62 | Paul Rosenmöller | Wim de Boer | Wim de Boer | Joost Lagendijk | Joost Lagendijk | Mirjam de Rijk | 13.855 | |
2000 | 11 | 8 | 4 | 77 | 1 | 430 | 62 | Paul Rosenmöller | Wim de Boer | Joost Lagendijk | Mirjam de Rijk | 14.314 | |||
2001 | 11 | 8 | 4 | 77 | 1 | 430 | 62 | Paul Rosenmöller | Wim de Boer | Joost Lagendijk | Mirjam de Rijk | 15.037 | |||
2002 | 10 | 8 | 4 | 77 | 1 | 410[96] | 59[101] | Paul Rosenmöller | Paul Rosenmöller | Wim de Boer | Joost Lagendijk | Mirjam de Rijk | 18.469 | ||
2003 | 8 | 5 | 2 | 51 | 1 | 410 | 59 | Femke Halsema | Femke Halsema | Diana de Wolff | Diana de Wolff | Joost Lagendijk | Herman Meijer | 20.503 | |
2004 | 8 | 5 | 2 | 51 | 1 | 410 | 59 | Femke Halsema | Diana de Wolff | Kathalijne Buitenweg | Kathalijne Buitenweg | Herman Meijer | 20.709 | ||
2005 | 8 | 5 | 2 | 51 | 1 | 410 | 59 | Femke Halsema | Diana de Wolff | Kathalijne Buitenweg | Herman Meijer | 21.383 | |||
2006 | 7 | 5 | 2 | 51 | 1 | 417[96] | 93[101] | Femke Halsema | Femke Halsema | Diana de Wolff | Kathalijne Buitenweg | Henk Nijhof | 23.490 | ||
2007 | 7 | 4 | 2 | 31[102] | 2 | 417 | 93 | Femke Halsema | Tof Thissen | Tof Thissen | Kathalijne Buitenweg | Henk Nijhof | 21.410 | ||
2008 | 7 | 4 | 2 | 31 | 2 | 417 | 93 | Femke Halsema | Tof Thissen | Kathalijne Buitenweg | Henk Nijhof | 20.324 | |||
2009 | 7 | 4 | 3 | 31 | 2 | 417 | 93 | Femke Halsema | Tof Thissen | Judith Sargentini | Judith Sargentini | Henk Nijhof | 21.315 | ||
2010 | 10 | 4 | 3 | 31 | 2 | 422 | Femke Halsema | Femke Halsema | Tof Thissen | Judith Sargentini | Henk Nijhof | 27.472 | |||
2011 | 10 | 5 | 3 | 34 | 2 | 422 | Jolande Sap | Tof Thissen | Tof Thissen | Judith Sargentini | Henk Nijhof | 27.472 | |||
2012 | 10 | 5 | 3 | 34 | 2 | 422 | | Jolande Sap | Tof Thissen | Judith Sargentini | Henk Nijhof (tot 1 maart) Heleen Weening (vanaf 1 maart) |
26.505 | |||
Bronnen | [103] | [104] | [105] | [106] | [106] | [106] | [103] | [107] | [108] |
Zie: alle (voormalige) Tweede Kamerleden voor GroenLinks |
De Tweede Kamerfractie van GroenLinks bestaat sinds de verkiezingen van 2010 uit tien personen.
Zie: alle (voormalige) Eerste Kamerleden voor GroenLinks |
De Eerste Kamerfractie van de GroenLinks bestaat sinds de verkiezingen van 2011 uit vijf personen:
Zie: alle (voormalige) Europees Parlementsleden voor GroenLinks |
In het Europees Parlement maakt de GroenLinks-delegatie deel uit van de fractie van Europese Federatie van Groene Partijen/Europese Vrije Alliantie. GroenLinks heeft sinds de Europees Parlementsverkiezingen van 2009 drie leden in het Europees Parlement. GroenLinks vormt een transnationale delegatie met het Vlaamse Groen!:
Ten opzichte van de Europese Parlementsverkiezingen van 2004 won GroenLinks een zetel.
Zie ook lijst van GroenLinks-Europarlementariërs voor de periode 2004-2009 |
Lijst van provinciale bestuurders van GroenLinks |
Op het provinciaal niveau levert GroenLinks twee Gedeputeerden, in Utrecht (Mariëtte Pennarts) en Groningen (Wiebe van der Ploeg). In Utrecht is GroenLinks dan ook het sterkst vertegenwoordigd (meer dan 9% van de stemmen), ook is de partij sterk in Noord-Holland. In landelijke provincies als Friesland en Overijssel is GroenLinks zwakker en haalt de partij bijna 5% van de stemmen. Onder staat de uitslag van de Provinciale Statenverkiezingen.
Provincie | Zetels 2011 | Stemmen 2011 | Zetels 2007 | Stemmen 2007 | Zetels 2003 | Stemmen 2003 | Zetels 1999 | Stemmen 1999 | Zetels 1995 | Zetels 1991 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Groningen | 3 | 7,2% | 3 | 7,6% | 5 | 8,4% | 6 | 6,0% | 3 | 4 |
Friesland | 2 | 5,2% | 2 | 3,9% | 3 | 5,4% | 5 | 8,8% | 2 | 2 |
Drenthe | 2 | 5,3% | 2 | 4,7% | 4 | 6,7% | 5 | 9,0% | 2 | 2 |
Overijssel | 2 | 5,1% | 2 | 4,3% | 3 | 5,3% | 5 | 8,2% | 2 | 2 |
Flevoland | 2 | 5,7% | 2 | 5,5% | 3 | 6,4% | 5 | 10,8% | 2 | 2 |
Gelderland | 4 | 6,2% | 3 | 5,9% | 5 | 6,5% | 7 | 9,5 | 3 | 3 |
Utrecht | 4 | 9,2% | 4 | 9,1% | 6 | 9,9% | 8 | 12,1% | 5 | 4 |
Noord-Holland | 5 | 8,0% | 5 | 9,7% | 8 | 10,0% | 12 | 14,3% | 6 | 6 |
Zuid-Holland | 3 | 5,4% | 3 | 5,9% | 5 | 6,3% | 8 | 9,3% | 4 | 4 |
Zeeland | 1 | 3,6% | 2 | 4,9% | 2 | 5,5% | 4 | 7,3% | 1 | 1 |
Noord-Brabant | 3 | 5,9% | 2 | 4,1% | 4 | 5,2% | 7 | 8,7% | 3 | 3 |
Limburg | 3 | 5,4% | 2 | 4,2% | 3 | 5,6% | 5 | 8,1% | 3 | 3 |
Zie: alle (voormalige) wethouders voor GroenLinks en alle (voormalige) burgemeesters van GroenLinks |
Op het gemeentelijk niveau levert GroenLinks acht burgemeesters. De meeste gemeenten waar GroenLinks een burgemeester levert zijn kleine plaatsen. Vier daarvan liggen in Noord-Holland.
GroenLinks levert 75 wethouders. Dat zijn wethouders in vooral grotere gemeenten. In de 10 grootste gemeenten levert GroenLinks 10 wethouders: Maarten van Poelgeest en Andrée van Es (Amsterdam), Wilbert Willems (Breda), Karin Dekker (Groningen), Jan van der Meer en Bert Frings (Nijmegen), Lenie Scholten (Eindhoven), Mirjam de Rijk en Frits Lintmeijer (Utrecht) en Marjo Frenk (Tilburg). GroenLinks zit bijna altijd in een college van burgemeester en wethouders met de PvdA.
GroenLinks heeft ruim 400 gemeenteraadsleden en 70 deelgemeenteraadsleden, 53 hiervan in Amsterdam en 17 in Rotterdam.
In veel kleine gemeenten werkt GroenLinks samen met de PvdA en/of D'66. De partijen komen dan uit bij gemeenteraadsverkiezingen met gezamenlijke lijst.
De waterschapsverkiezingen van november 2008 vonden voor het eerst plaats met behulp van een lijstenstelsel in plaats van zoals voorheen het personenstelsel. GroenLinks steunde in alle waterschappen mee als onderdeel van de groen-rode coalitie Water Natuurlijk.
De kiezers van GroenLinks hebben een excentrische positie waar het gaat om beleidsvoorkeuren. Zij plaatsen zichzelf consequent in de periode 1989-2003 aan de uiterst linkerzijde van het politieke spectrum. Het electoraat van GroenLinks is in dit opzicht het meest linkse electoraat van Nederland, vaak net gevolgd door de kiezers van de SP.[111] Zij tonen zich in kiezersonderzoek voorstanders van veel kleinere inkomensverschillen, van vrije keuze voor mensen die uitzichtloos en ondragelijk leiden voor euthanasie, van het toelaten van meer asielzoekers, van de multiculturele samenleving en de grootste tegenstanders van het bouwen van kerncentrales.[112]
Het electoraat van GroenLinks geconcentreerd in grote steden, met name in de Randstad. Meer vrouwen dan mannen stemmen GroenLinks, volgens onderzoek van TNS Nipo is de verhouding 11:4.[113] GroenLinks scoort goed onder de babyboom-generatie, diegenen die in de jaren zestig jong waren. De negen gemeenten waar GroenLinks bij de verkiezingen procentueel de meeste stemmen zijn hier weergegegeven. Dit zijn met name universiteitssteden, zoals Leiden, Amsterdam, Groningen, Delft, Nijmegen, Utrecht en Wageningen.
Gemeente 2010 | Percentage 2010 | Gemeente 2006 | Percentage 2006 | Gemeente 2003 | Percentage 2003 | Gemeente 2002 | Percentage 2002 | Gemeente 1998 | Percentage 1998 | Gemeente 1994 | Percentage 1994 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Utrecht | 15,4% | Amsterdam | 12,5% | Wageningen | 13,1% | Nijmegen | 16,4% | Wageningen | 16,0% | Wageningen | 11,4% |
Wageningen | 15,1% | Utrecht | 12,2% | Nijmegen | 12,4% | Wageningen | 15,4% | Nijmegen | 15,8% | Utrecht | 10,5% |
Nijmegen | 14,4% | Wageningen | 11,8% | Utrecht | 11,9% | Utrecht | 14,3% | Utrecht | 15,7% | Nijmegen | 9,8% |
Groningen | 12,6% | Nijmegen | 10,4% | Amsterdam | 11,1% | Groningen | 13,8% | Amsterdam | 14,8% | Amsterdam | 8,5% |
Amsterdam | 12,5% | Leiden | 10,1% | Groningen | 10,1% | Amsterdam | 13,2% | Groningen | 12,9% | Reiderland | 8,3% |
Terschelling | 11,7% | Groningen | 10,0% | Leiden | 10,1% | Leiden | 12,4% | Leiden | 12,3% | Groningen | 7,8% |
Leiden | 11,6% | Haren | 8,4% | Arnhem | 8,7% | Arnhem | 12,0% | Geleen | 11,7% | Leiden | 6,7% |
Haarlem | 11,4% | Haarlem | 8,2% | Delft | 8,6% | Zutphen | 11,0% | Arnhem | 11,7% | Arnhem | 6,3% |
Bunnik | 11,0% | Delft | 8,0% | Zutphen | 8,5% | Haarlem | 10,6% | Alkmaar | 11,5% | Oostzaan | 6,2% |
Het logo van GroenLinks vertoont sinds 1994 de naam van de partij waarbij het woord "Groen" in het rood geschreven is, en het woord "Links" in het groen. Hiermee wordt met een knipoog de relatie tussen groene en linkse politiek benadrukt. De steunkleuren geel en blauw worden soms gebruikt om dit logo heen. Het eerdere logo, dat tussen 1989 en 1994 gebruikt werd, was een variatie op het ban de bom teken dat geprojecteerd was op een groene driehoek waarop "PPR PSP CPN EVP" geschreven stond. Daarnaast stond GroenLinks in het groen en roze.
De verkiezingscampagne van GroenLinks wordt ook vaak gekenmerkt door een knipoog. In 2002 stonden er op de verkiezingsposters zwart-witte foto's waarop met een rood potlood voorstellen van GroenLinks werden afgebeeld: een buslaan naast een drukke snelweg of een dak boven vluchtelingen. Bij de Europese verkiezingen van 1994 werd Manneke Pis op verkiezingsposters afgebeeld met daaronder "Europa gezeik?" In 2006 voerde de partijcampagne met leuzen als "GroenLinks heeft echt hard voor de schepping".
In de verkiezingen van 2010 benadrukte GroenLinks met de leus "Klaar voor de Toekomst" dat de partij er "klaar voor is" om regeringsverantwoordelijkheid. De campagne was daarnaast sterk gericht op de partijleider Femke Halsema.
Vaak nemen bekende Nederlanders deel aan de verkiezingscampagne van GroenLinks. In 1989 waren choreograaf Rudi van Dantzig en schrijfster Astrid Roemer lijstduwer.[115] In 2006 was cabaretier Vincent Bijlo lijstduwer. Daarnaast hebben onder andere de cabaretiers Sara Kroos, Herman Finkers, en Sanne Wallis de Vries, rapper Raymzter, astronaut Wubbo Ockels, journalist Anil Ramdas, voetballer Khalid Boulahrouz, voetbalcolumnist Jan Mulder, schrijver Geert Mak, zanger Herman van Veen, zangeres Ellen ten Damme, tv-presentator Martijn Krabbé, actrice Kim van Kooten, dichter Rutger Kopland en media-ondernemer Harry de Winter hun naam verbonden aan (een activiteit van) de campagne van GroenLinks.[116][117][118][119][120][121][122]
Zie: alle (voormalige) bestuursleden van GroenLinks |
Bij haar oprichting heeft GroenLinks grotendeels de statuten overgenomen van de PSP, die in haar organisatie de nadruk legde op participatie van leden en autonomie van afdelingen.[31]
Het hoogste orgaan van GroenLinks is het congres, dat open staat voor alle leden. Hier wordt het partijbestuur verkozen en de volgorde vastgesteld van de kieslijsten voor de verkiezingen van de Tweede Kamer, de Eerste Kamer en het Europees Parlement. De leden kunnen alleen kiezen uit die kandidaten die eerder door een kandidatencommissie geschikt zijn bevonden. Het congres heeft ook het laatste woord over landelijke en Europese verkiezingsprogramma's. Het congres komt ten minste één keer per jaar samen, in de lente, en voor de rest zo vaak als dat nodig is. Een opvallende eis die GroenLinks aan Tweede Kamerleden stelt is dat zij niet langer dan drie Kamerperiodes lid zijn van de Tweede Kamer. Echter, elk Kamerlid kan toestemming aan het ledencongres vragen om alsnog een periode langer de partij te vertegenwoordigen. In 2010 deden Femke Halsema en Ineke Van Gent dit succesvol.[123][124][125]
Het partijbestuur bestaat uit zeven leden: de voorzitter, een penningmeester, een Europees secretaris, een internationaal secretaris, een secretaris partijontwikkeling een secretaris publiciteit en campagnes, en secretaris personeel en organisatie. De voorzitter krijgt een vergoeding, de anderen zijn vrijwilligers. De vorige voorzitter was Henk Nijhof die in 2009 opnieuw werd gekozen door de leden. Er was, net als voor de functie van penningmeester, geen andere kandidaat goedgekeurd door de kandidatencommissie.[126]. In 2012 is hij opgevolgd door Heleen Weening.
Naast het congreshebben de partijraad en de toezichtraad een belangrijke functie. De partijraad debatteert met het partijbestuur en de landelijke en europese fracties over politieke en strategische thema's en doet richtinggevende uitspraken. De partijraad bestaat uit 80 leden die worden gekozen door lokale en provinciale afdelingen (58), werkgroepen (10) en DWARS (2). De toezichtraad bestaat uit vijf door het congres gekozen leden en is belast met het formele toezicht op het partijbestuur.
GroenLinks heeft 250 afdelingen in bijna alle gemeenten. Ook heeft het een afdeling in iedere provincie. Afdelingen dragen zelf zorg voor verkiezingscampagnes, kandidatenlijsten en verkiezingsprogramma's. De provinciale ledenvergadering komt eens per jaar samen, een gemeentelijke afdelingsvergadering vaker.
GroenLinks heeft ten slotte werkgroepen die zich bezig houden met inhoudelijke thema's. Op dit moment zijn er de volgende werkgroepen: Werkgroep Europa, Werkgroep Noord-Zuid (ontwikkelingssamenwerking), Landbouw Werkgroep, Werkgroep Arbeidsverhoudingen, Feministisch Netwerk, RozeLinks (seksuele diversiteit), Netwerk Chronisch Zieken en Gehandicapten, GroenLinks Plus (ouderen), Werkgroep Huisvesting, Milieu-Netwerk, Netwerk Vrede en Veiligheid, Ambtonetwerk (ambtenaren), De Werkvloer (ondernemers), Dierenrechten Nu!, Kleurrijk Platform (etnische diversiteit), Linke hersenen (filosofie), Werkgroep Midden-Oosten, Werkgroep ICT.[127]
Er zijn een aantal organisaties gelieerd aan GroenLinks waaronder[128]
Internationaal is GroenLinks ook actief. Zij is medeoprichter van de Europese Groene Partij en lid van de Wereldwijde Groenen.
In 2001 had GroenLinks een begroting van 25 miljoen euro. 48% hiervan kwam van lidmaatschapgelden, 26% van afdrachten van vertegenwoordigers en 23% vanuit overheidssubsidies en 3% uit andere bronnen (donaties, rente, verkoop van partijbladen).[31]
GroenLinks is oorspronkelijk opgericht als een middelgrote partij ter linkerzijde van de Partij van de Arbeid. In 1994 kwam de Socialistische Partij in de Tweede Kamer. GroenLinks wordt door politicologen op links-rechts schalen tussen de PvdA en de SP geplaatst.[129] GroenLinks werkt met beide partijen samen, terwijl de relaties tussen PvdA en SP vaak slecht zijn geweest. Zo is GroenLinks een lijstverbinding aangegaan met de SP tijdens de verkiezingen van 2002, 2003 en 2006; tijdens de Europese verkiezingen van 2004 sloot het een lijstverbinding met de PvdA. GroenLinks riep tijdens de verkiezingen van 2006 op tot een linkse coalitie, "De Linkse Lente", tussen de drie linkse partijen. Na de verkiezingen bleek dat deze mogelijke coalitie geen meerderheid had. De verkiezingen en de formatie van 2006/07 sloegen de hoop van een "linkse lente" de bodem in. Bij de Eerste Kamerverkiezing van 2007 ging de partij een lijstverbinding aan met de Partij voor de Dieren. Overigens wordt GroenLinks door sommige politicologen als meest linkse (en meest progressieve) partij van Nederland gekenschetst, zoals door André Krouwel in zijn Kieskompas.[130]
GroenLinks is lid van verschillende allianties van linkse maatschappelijke organisaties, zoals Keer het Tij. Daarnaast heeft het informele maar vriendschappelijke relaties met milieugroepen als Milieudefensie, Greenpeace en Stichting Natuur en Milieu: [31] kamerleden Wijnand Duyvendak, Bram van Ojik, Marijke Vos, Britta Böhler, Ria Beckers en Mirjam de Rijk hadden allemaal voor of na hun kamerlidmaatschap een prominente functie binnen een van deze organisaties. Duyvendak, Van Ojik en Vos bij Milieudefensie, Böhler bij Greenpeace en Beckers en De Rijk bij Stichting Natuur en Milieu.[131] Nummer 6 van de Tweede Kamerlijst van GroenLinks in 2010 is Liesbeth van Tongeren, directeur van Greenpeace.
Veel GroenLinksers zijn actief binnen de vakbond.[31] Kamerleden Ineke van Gent en Linda Voortman werkten voor haar kamerlidmaatschap bij de FNV. Op de GroenLinks lijst in 2010 staan twee prominenten CNV'ers: voormalig voorzitter Bert van Boggelen en Jesse Klaver, voorzitter van CNV-jong. Ook bij Oxfam Novib zijn GroenLinksers, waaronder het voormalige Tweede Kamerlid Farah Karimi (nu algemeen directeur bij Oxfam Novib) en Tom van der Lee, lange tijd woordvoerder van de Tweede Kamerfractie, actief. Aan de andere kant werkte GroenLinks Arjan El Fassed voor zijn kamerlidmaatschap bij Oxfam. Een aantal prominente GroenLinksers, waaronder Halsema, heeft gewerkt bij het debatcentrum de Balie in Amsterdam. GroenLinks is mede-oprichter van het Nederlands Instituut voor Meerpartijendemocratie, een organisatie van zeven Nederlandse politieke partijen die democratiseringswerk steunt in 17 landen.
GroenLinks | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Politieke partijen in Nederland | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Publicidad ▼
Contenido de sensagent
computado en 0,078s