Obserwatorium Astronomiczne UMK w Piwnicach
Z Wikipedia
Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu – ośrodek astronomiczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, kształcący studentów Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej, a także służący obserwacji kosmosu, badaniom naukowym, popularyzacji wiedzy o wszechświecie.
Spis treści |
Historia
Obserwatorium założone zostało staraniem prof. Władysława Dziewulskiego i prof. Wilhelminy Iwanowskiej, pracowników naukowych toruńskiego uniwersytetu, a poprzednio Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Wystąpili oni z apelem o pomoc w wyposażeniu tworzonej placówki. W 1947 uzyskali od Harvard College Observatory astrograf Drapera pochodzący z 1891 roku. Podjęto decyzję o zlokalizowaniu obserwatorium astronomicznego w miejscowości Piwnice, ok. 13 km na północ od Torunia. Pomiedzy Piwnicami, a Toruniem znajduje się pas lasów, w tym rezerwat przyrody Las Piwnicki o obszarze ponad 37 ha, ograniczający wpływ miasta na obserwacje.
Wyposażenie
Centrum astronomii umieszczono w zabytkowym XIX-wiecznym dworze, a w otaczającym go parku, jesienią 1947 roku rozpoczęto budowę pierwszego budynku z rozsuwaną kopułą. Kolejne pawilony kryjące teleskopy optyczne, umieszczone w kopułach z rozsuwanymi dachami zbudowano w latach 50. i 60. XX wieku.
Znalazły się w nich m.in.
- teleskop Schmidta-Cassegraina o średnicy 90 cm,
- teleskop Cassegraina o średnicy 60 cm.
W latach późniejszych profil badawczy obserwatorium skoncentrował się na radioastronomii.
Z tego względu wybudowano w nim dwa radioteleskopy:
- Mniejszy z nich, o średnicy 15 m został oddany do użytku w 1979,
- większy o średnicy 32 m w 1994 (jest to największy radioteleskop w Europie Środkowej).
Oba radioteleskopy są częścią światowego systemu VLBI i pracują w międzynarodowej sieci obserwacji kosmosu.
Obserwatorium udostępniane jest do zwiedzania.
Wybrani pracownicy
Wśród pracowników Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika byli m.in.:
- profesor Władysław Dziewulski (1878–1962) – polski astronom, profesor USB w Wilnie, współzałożyciel UMK i Obserwatorium Astronomicznego w Piwnicach
- profesor Wilhelmina Iwanowska (1905–1999) – polska astronom i radioastronom, profesor UMK
- profesor Aleksander Wolszczan (ur. 1946) – polski astronom, odkrywca pierwszych planet spoza Układu Słonecznego, profesor UMK, wyróżniony Torunianin XX wieku. W 1991 przy pomocy radioteleskopu w Arecibo (Portoryko) odkrył 3 planety poza Układem Słonecznym. W 1992 otrzymał Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej za odkrycie pierwszego poza słonecznego układu planetarnego. Wyróżniony przez wiele instytucji naukowych i czasopism specjalistycznych, m.in.: pismo Nature jako autor jednego z 15 fundamentalnych odkryć z dziedziny fizyki upublicznionych przez wydawnictwo. Jest także profesorem na Uniwersytecie Stanowym Pensylwania.
- profesor Andrzej Woszczyk – astronom, profesor UMK, prezes Towarzystwa Naukowego w Toruniu
Od 2003 roku toruńskie Obserwatorium Astronomiczne realizuje unikatowy w skali świata projekt przeszukiwania nieba na częstotliwości 30 GHz w ramach programu Unii Europejskiej FARADAY.
Literatura
Linki zewnętrzne