Definición y significado de Oeros

Oeros Status: Uitgestorven (1627)[1] (2008)
Tekening van een oeros.
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Mammalia (Zoogdieren) Orde: Artiodactyla (Evenhoevigen) Familie: Bovidae (Holhoornigen) Geslacht: Bos Soort: Bos primigenius
Ondersoort
Bos primigenius primigenius
Afbeeldingen Oeros Mediabestanden
Oeros op Wikispecies Wikispecies
Portaal    Biologie

De oeros of het oerrund (Bos primigenius primigenius) is een uitgestorven rund. De tegenwoordige gedomesticeerde runderen stammen af van deze nominaatvorm van de soort.

  Uiterlijk

  Reconstructie van de oeros.

Hoewel de tegenwoordige gedomesticeerde runderen van de oeros afstammen, was de oeros groter. De schofthoogte van een oerosstier was waarschijnlijk 200 cm en die van de oeroskoe rond 180 cm. Zijn gewicht was rond 800–1000 kg. Opvallend zijn de kleurverschillen tussen de stier en de koe. Koe en kalf waren roodbruin terwijl de stier zwartbruin tot zwart was, met een smalle lichte aalstreep over zijn rug en een witte ring om kin en neus. De hoorns van de oeros waren karakteristiek voor deze soort en stonden naar voren gericht en naar binnen gekromd. De hoorns waren tot ongeveer 80 cm lang. Er bestonden kleine variaties zoals de lengte, dikte, mate van kromming en stand ten opzichte van het voorhoofd. De uiers van de koe waren klein en nauwelijks zichtbaar.

  Voortplanting

De stieren leefden apart van de kudde met koeien en kalveren. Wanneer de paartijd aanbrak, trokken de stieren naar de kuddes toe om de koeien te dekken. De paartijd viel ongeveer in de nazomer en de jongen werden laat in de lente geboren.

  Leefgebied

De oeros leefde ooit in bijna heel Europa met uitzondering van Ierland en het noorden van Scandinavië. Ook een groot gedeelte van Azië en Afrika behoorde tot zijn leefgebied.

De oeros leefde waarschijnlijk vooral in en bij vochtige, moerasachtige gebieden: moerasbossen, rivierdalen, rivierdelta’s en kwelders. Daarnaast kwam de oeros in Europa ook voor in bossen op drogere gronden, maar dat lijkt meer de habitat van de wisent te zijn geweest.

  Voeding

De oeros at in voorjaar en zomer vooral kruiden en daarnaast bladeren van bomen en struiken. In de herfst bestond het dieet overwegend uit bladeren en boomvruchten (zoals eikels) en in de winter uit takjes en bast.

  Geschiedenis

De oeros leefde vanaf de tweede helft van het Pleistoceen in Europa en was afkomstig uit India. In Europa verdween de oeros in de periode 1200–1400, waarschijnlijk door de bejaging door mensen. In Litouwen en Polen heeft de oeros nog het langst bestaan. Men gaat ervan uit dat de laatste oeros in 1627 in een klein koninklijk jachtreservaat, de Puszcza Jaktorowska, ongeveer 50 kilometer ten zuidwesten van Warschau, is gestorven. Vanwege haar zeer kleine omvang was de populatie hier al geruime tijd zeer kwetsbaar geweest.

Er bestonden 3 ondersoorten, Bos primigenius namadicus uit India, Bos primigenius mauretanicus uit Noord-Afrika en Bos primigenius primigenius uit Europa en het Midden-Oosten. Alleen B. p. primigenius heeft tot relatief recente tijden geleefd.

Op de oeros werd veel gejaagd. UIt het oude Egypte zijn er jachten op het rund bekend van bijvoorbeeld farao Ramses II in 1197-1165 v.Chr. De Romeinen probeerden de dieren levend te vangen voor arenagevechten. In latere tijden werd er ook op de oeros gejaagd omdat hij een bedreiging zou zijn voor de landbouw. Men neemt aan dat dit de reden is dat de dieren zijn uitgestorven.

  Prehistorie

De oeros verscheen in Spanje ongeveer 700.000 jaar geleden. In Duitsland zijn de oudste fossielen 275.000 jaar oud. Zowel de neanderthaler als de cro-magnonmens joegen in de prehistorie op dit dier. De cro-magnonmens schilderde al 10.000-20.000 jaar geleden in grotten de jacht op de oeros (en andere dieren).

  Heckrund en andere oeros-achtige fokrunderen

  Maronesa uit Portugal.

De Duitse broers Lutz en Heinz Heck hebben in de jaren 1920 getracht om de oeros terug te fokken, uitgaande van enkele primitieve en oorspronkelijk geachte runderrassen. Bij het fokken is niet alleen gekeken naar het uiterlijk, maar ook naar de mate waarin de dieren bestand zijn tegen het leven in de vrije natuur, behendigheid en alertheid. Het resultaat, het Heckrund, lijkt waarschijnlijk echter minder op de oeros dan het huidige Spaanse vechtrund. Dt vechtrund zou de meeste gelijkenis tonen met de oeros wat betreft de vachtkleur en de stand van de horens. De hoornvorm en de lichaamsgrootte van het Heckrund wijken of van die van de oeros. Ook vinden we bij Heckrunderen nog vaak recessieve kenmerken afkomstig van tijdens de fok gebruikte gedomesticeerde Europese runderrassen, zoals vlekpatronen, die bij een nieuwe generatie plotseling zichtbaar kunnen worden. Aan het eind van de 20e en het begin van de 21e eeuw zijn wederom pogingen gedaan oeros-achtige runderen te fokken, waarbij onder meer gebruik is gemaakt van Spaanse en Schotse runderrassen. Deze nieuwe oeros zou meer op de oude oeros moeten lijken dan het Heckrund en geschikt moeten zijn voor diverse Europese natuurrervaten. Bij sommige fokprogramma's was het doel bovendien een minder voor mensen gevaarlijk ras te krijgen dan het Heckrund. ^[2]

  Zie ook

• Lijst van fossiele zoogdieren
• Uruz (Germaans teken in het Futhark, waaruit de hedendaagse benaming is voortgekomen)
• Wisent