Teoria systemów
Z Wikipedia
Teoria systemów bazuje na pojęciu system, pierwotnie była teorią biologiczną, następnie została rozwinięta i poszerzona przez cybernetyków i inżynierów (inżynieria systemowa), są w niej też nurty nauk społecznych jak socjologia i ekonomia. Ostatnio staje się też punktem odniesienia w kognitywistyce i informatyce i dąży do coraz to szerszych uogólnień jako "systemika" (ang. systemics) lub "ogólna teoria systemów".
Obecnie teoria ta aspiruje do całościowego tłumaczenia funkcjonowania organizmów żywych, społeczeństw i urządzeń/systemów sztucznych, co z jednej strony czyni ją uniwersalną, z drugiej jest przedmiotem krytyki za jej zbytnią ogólność i abstrakcyjność.
Potrzeba jednolitego ujęcia systemowego zrodziła się w latach 30. XX wieku. Istotny wkład w powstanie i rozwój ujęcia systemowego mieli m.in. profesor matematyki Norbert Wiener, twórca cybernetyki, informatycy Shannon i Warren Weaver oraz biolog Walter Cannon. Za twórcę teorii systemów uznaje się Ludwiga von Bertalanffyego. W 1954 roku Bertalanffy założył Society for General Systems Theory.
Pod koniec lat 30. XX wieku w socjologii rozwijana była teoria systemów przez Pitrima Sorokina, a następnie przez Talcotta Parsonsa. W latach 60. i 70. XX wieku nastąpiło odejście od koncepcji systemowych ze względu na silne wpływy filozofii antypozytywistycznej, w szczególności postmodernizmu i koncepcji humanistycznych. Obecnie teoria systemów w socjologii rozwijana była m.in. przez Niklasa Luhmanna.
W psychologii w latach 60. rozwinął się nurt psychologii systemowej, służący głównie terapii systemowej rodzin.
Podsumowując, pomimo swoich uniwersalistycznych celów, jak do tej pory, nie istnieje jedna jednolita i ogólnie uznana teoria systemów ale wiele, mniej lub bardziej podobnych podejść do jej generalizacji od filozofii na inżynierii kończąc.Najbliższe do takiej teorii lub meta-teorii są: teoria samo-organizujacych się systemów - Autopoiesis (Francisco Varela, Humberto Maturana, Niklas Luhmann) i meta-teoria uporządkowania wiedzy bazująca na pojęciu inteligencji, TOGA (ang) (Adam Maria Gadomski).
Zobacz też
- System
- Holizm
- Inżynieria systemów
- Meta-system
- Medycyna systemowa
- Systemy złożone/complex systems (ang)
Linki zewnętrzne
- prof. Czesław Cempel Teoria i inżynieria systemów
- Inżynieria Meta-systemów (ang)
- Systemy Bazujace na Inteligencji