Φιλμ
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Το φιλμ είναι ένα υλικό που χρησιμοποιείται από φωτογραφικές και κινηματογραφικές μηχανές για να καταγράψει κινούμενες ή ακίνητες εικόνες, αλλά και έγγραφα ηλεκτρονικής μορφής ή χειρόγραφα. Θεωρείται μια σημαντική φόρμα καταγραφής υλικού. Σε πολλές βιβλιοθήκες και μουσεία το φιλμ χρησιμεύει ως αποθηκευτικός χώρος αρχειακού υλικού, ιδιαίτερα με τη μορφή του μικροφίλμ.
Με την ανάπτυξη της ψηφιακής φωτογραφίας το φιλμ έχει κάπως παραγκωνιστεί, ωστόσο χρησιμοποιείται όπου είναι επιθυμητή η δυνατότητα χρήσης τεχνικών σκοτεινού θαλάμου, ή απλά όταν είναι επιθυμητή η συγκεκριμένη οπτική ποιότητα που αποδίδει.
Πίνακας περιεχομένων |
Είδη
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι να διακριθούν τα είδη φιλμ.
- Ανάλογα με το υλικό κατασκευής του υποστρώματος χωρίζεται σε 2 κατηγορίες: α) το φιλμ νιτρικής κυτταρίνης ή νιτρικού εστέρα κυτταρίνης, το οποίο γίνεται με τον χρόνο ιδιαίτερα εύθραυστο και β) το φιλμ οξικής κυτταρίνης ή οξικού εστέρα της κυτταρίνης, το οποίο αντικατέστησε το φιλμ της νιτρικής κυτταρίνης. Χαρακτηριστικό αυτού του φιλμ είναι ότι έχει την τάση να συρρικνώνεται όταν αρχίζουν να εξατμίζονται τα υλικά κατασκευής του.
- Τα φιλμ διακρίνονται επίσης σε διάφορα μεγέθη (σύμφωνα με το πλάτος τους: 16mm, 35mm, 70mm, 8mm και Μικροφίλμ). Για την επιλογή μεγέθους ρόλο παίζουν οι απαιτήσεις για την κατασκευή ενός υλικού σε φιλμ (δηλαδή εάν έχει ηχητική μπάντα, έγχρωμη εικόνα, κίνηση στην εικόνα). Τα 8-16mm χρησιμοποιούνται συνήθως σε κινηματογραφικές μηχανές ενώ τα 35mm και μεγαλύτερα φορμά στις φωτογραφικές.
- Μια ακόμα διάκριση έχει να κάνει με το είδωλο που σχηματίζεται στο φιλμ κατά την εμφάνιση. Στο θετικό φιλμ εμφανίζεται ένα θετικό είδωλο, δηλαδή με τα χρώματα που υπάρχουν και στην πραγματικότητα, ενώ στο αρνητικό φιλμ τα χρώματα εμφανίζονται αντεστραμμένα (π.χ. το άσπρο μαύρο, το πράσινο κόκκινο). Το αρνητικό φιλμ χρησιμοποιείται κυρίως για εκτύπωση φωτογρφιών σε χαρτί, ενώ το θετικό για την παραγωγή σλάιντς και διαφανειών.
- Τέλος τα φιλμ μπορούν να διακριθούν και ανάλογα με το είδος φωτός που μπορούν να απορροφήσουν. Αν και τα περισσότερα φιλμς δουλεύουν στο ορατό φάσμα, εντούτοις υπάρχουν και φιλμ υπεριώδους, φιλμς ακτίνων Χ και τα λοιπά.
Λειτουργία
Το φιλμ, μέχρι το πέρας της διαδικασίας εμφάνισης, αποτελεί ένα φωτοευαίσθητο μέσο, δηλαδή τροποποιείται όταν δέχεται την επίδραση του φωτός. Η ιδιότητά του αυτή οφείλεται στη φωτοευαίσθητη επίστρωση με άλατα αργύρου, που βρίσκεται πάνω σε ένα στρώμα ζελατίνης και κυτταρίνης.
Έκθεση
Όταν πέσει φως πάνω στο φιλμ, σχηματίζονται από τα άλατα σκουρόχρωμες αποθέσεις μεταλλικού αργύρου, που αργότερα κατά την εμφάνιση θα δώσουν τις φωτεινές περιοχές σε ένα αρνητικό φιλμ. Η έκθεση του φιλμ σε μια φωτογραφική μηχανή γίνεται με το άνοιγμα του φωτοφράκτη για μικρό χρονικό διάστημα (δέκατα έως εκατοστά του δευτερολέπτου για φως ημέρας) σε συνάρτηση με το άνοιγμα του διαφράγματος.
Εμφάνιση
Το φωτογραφικό φιλμ μετά την έκθεση πρέπει να περάσει από τη διαδικασία εμφάνισης, με σκοπό την αδρανοποίηση των αλάτων του αργύρου και τη στερέωση του ειδώλου και των χρωμάτων. Η εμφάνιση μπορεί να γίνει είτε σε έναν σκοτεινό θάλαμο είτε με ειδικό μηχάνημα. Μετά την εμφάνιση το φιλμ παύει να είναι ευαίσθητο στο φως και αποτελεί ουσιαστικά μέσο αποθήκευσης του ειδώλου.
Ευαισθησία
Η ευαισθησία ενός φιλμ είναι ένα μέτρο σύγκρισης για την ποσότητα του φωτός που χρειάζεται ένα φιλμ προκειμένου να δώσει ένα ευκρινές είδωλο. Η ευαισθησία των φιλμ σήμερα μετριέται με το σύστημα ISO, ενώ παλιότερα συστήματα ήταν τα ASA, DIN και άλλα. Μεγαλύτερος "αριθμός ISO" σημαίνει μεγαλύτερη ευαισθησία. Για παράδειγμα, ένα φιλμ ISO 400 μπορεί με διπλάσια ταχύτητα φωτοφράκτη (δηλαδή με τη μισή ποσότητα φωτός) να πετύχει το ίδιο αποτέλεσμα με ένα φιλμ ISO 200. Για το λόγο αυτό, τα φιλμ με μεγάλο ISO λέγονται "γρήγορα", ενώ αυτά με μικρό "αργά". Λόγω της κατασκευής των φιλμς, η διαφορά σε ISO σημαίνει και διαφορά στην ποιότητα της εικόνας - τα φιλμς με μεγαλύτερο ISO συνήθως έχουν μεγαλύτερο κόκκο στην εμφάνιση.
Τα συνηθισμένα φιλμ του εμπορίου έχουν ταχύτητες 64-1200 περίπου. Η μέτρηση της ευαισθησίας κατά ISO έχει κληρονομηθεί και από τις ψηφιακές μηχανές, χωρίς ωστόσο να υπάρχει απόλυτη αντιστοιχία.
Βιβλιογραφία-Πηγές
- ODLIS: ONLINE DICTIONARY FOR LIBRARY AND INFORMATION SCIENCE, 2004.Film [online].
- Το βιβλίο του φωτογράφου, John Hedgecoe, Μωρεσόπουλος 1987.